1 Şara 2 Salpı 3 Şanak 4 Kasık 5 Nalbeki 6 Saplıayak 7 Şanak 8 Şanak 9 Tepşek 10 Savök 11 Ocav
12 Oyman 13 Şömiş 14 Şolpı 15 Yalgav 16 Telpek 17 Tostakay
1 Şapşak 2 Şelek 3 Küen(Suvagaş) 4 Tabak 5 Eleken(Tekene)?teneke? 6 Elek 7Süzgiş 8Şanışkış(sis) 9Tüygiş(Aebök) 10Avönköv 11Ezayak 12Ezayak
fıçıya biz metiy diyoruz,
şapçak diye su kabağından ucundan 3/2 kesilerek yapılan saplı tasa deniyor diye hatırlıyorum macırcamıydı?
13Sis 14Kumgan 15-18 Şölmek(Kaba)
sis-şiş / şölmek/çömlek bağlantıları açıkça görülüyor kum-gan da güğüm-gan gibi bir şeyler görünüyor gibi
1Kubiy 2Piskek 3Kasık undırık 4Şırak undırık 5Oklav 6 Sıpra(Untakta) 7Agaş şelek
8Astakta 9Koban sandık 10Keli 11Kelisap
1Tulık 2Torsık 3Kurjın(Şontay) 4Kavga(Könek,Könşelek 5Yargak(Unuvlavış)
Not: resimler kalmukov-kereytov un kitabından alıntılanmıştır, daha çok kafkasya nogaylarının mutfağını yansıtmaktadır.
Aşağıya Kırım/Bucak Nogaylarının mutfağına ait sözcükleri barındıran bir sözlük ekliyorum
TATAR MUTFAĞI SÖZLÜĞÜ
Arana : Büyük Yemek Pişirme Kazanı
arşımak : kabuğunu soymak
As – aş : yiyecek
As bolsun : afiyet olsun
Askana : hem yemek yapılıp, hem de yenilen yer
aş : yemek
aşa :ye
aşamak : yemek yemek
aşamşak :obur,çok yiyen
aşaytlık :yiyecek
aşımak :mayalaşmak,ekşimek
aşıtmak : hamuru mayalamak
aşpit :pisboğaz
aşşı : acı
Aş(h)aane : Yemekhane
Aşıtmak : mayalamak
Aşkana : yemek yapılan oda
Azık :besin,gıda,yem
Balakavun : Salatalık
Bekmez :karpuz balı
Bılaşmak :bulaşmak,kirlenmek
Bır parşakay :bir parçacık
Boraga :çuval
Borkuldamak : kaynamak
Bokta :pilav-tüybotka=darıpilavı-kurpebotka=bulgurpilavı
Buwlı :buğulu,buharlı
Cagarlık agaş :yakacak ağaç
Cantık : bir tür hamurişi
capırmak : kabuğunu sıyırmak
cawluk,cavlık :mendil,elbezi
Cayma :yufka ekmeği
Cazma : ayran
Ce :ye
Cılıtmak : ısıtmak
Cıllı : Genelde Ilık
Cıllı : sıcak
Cımşak :yumşak
Cımırtga : yumurta
cıbıtmek : ıslatmak
culkmak :yolmak,tüylerini temizlemek
Cuvgus : bulasık bezi
Cuvguş : bulaşık süngeri
Cuvmak : yıkamak
Cuvurt : yoğurt
deste : testi
don mayı : iç yağı
Erinşek : ara öğün
Egme :torba
Gubu : tereyagi yapilan yayik
İssi, Cilli : Sicak
Kabım : lokma
Kabınmak :atıştırmak
Kalakay :Sütle Yapılan Bir Tür Yağlı Ekmek,çörek
Kalaş : hamurişinde açılan hamur yufkası,simit
Kambala : salatalık
kampet : şekerleme
Kapısta : lahana
Kapşık :torba
Kartan :un sandığı, un deposu
Kartek : Kızartma (Patetes)
Kartek : patates
Kartop : patates
Kassık : kaşık
katık : yoğurt
Katırmak : Dondurmak, Sertleştirmek
Katlama : Bir Tür Hamur Kızartması Yiyecek
Kaygana : bir tür yumurta yemeği,pmlet
Kayta : Tazeliğini Kaybetme
keler : kevgir
Kertpe : armut,ahlat
Kımız :kısrak sütü
Kını :huni
kırgı : spatula
Kırşı : hardal
Kırşav : hamur teknesindeki hamur kazımağa yarar
metal alet…(esran)
kırşav :fıçıyı çereleyen demir çember
Kıygaşa : bir tür yemek,çörek
Kıyıklap :büklep
Kok sogan : yesil sogan
Kolaba : yemekte çeşit
Kalaş :susamsız küçük kuru simit
Kolaş : bir tür hamur kızartması
kolaş : çeşitli şekillerde yapılan üzeri yumurtalı çörek
Kona : tahta sofra, hamur açmada kullanılır
Kozlamak :yumurtlamak
Kobete :bir çeşit börek
Kuman :ibrik
Kumpir : Haşlama (Patetes)
Kumpur :patates
Kunkuldemek :kaynamak…
Kun tabak : ay çiçeği
Kursak :karın
kürpe : bulgur
Kurepe : kaysi
Kuşane : küçük tencere
Küymek :hafif hafif yanmak,kavrulmak
Küye :kazanın dışında toplanan is
Kubı :tereyağ yayığı
Laksa : erişte
Malina :ahududu (Rusça)
Mamay : çocuk yemeği-mama
Mamelek : Mısır Unuyla Yapılan Bir Tür Yemek
Mamelek : un helvası
Mamirsa : yogurtlu, yumurtali yemek
May : yağ
Maymılavım-mamelek : un helvası
metiy :varil , fıçı
Oşak : üç ayaklı demir rahle,sacayak
Oşak : Ocak,sacayak
Ot :ateş
Öpbek : Ekmek
Örken : otsu bitkilerdeki dal,sap
Peş : fırın
peşka : soba
Pırın : Fırın
Pıslak : ev yapımı salamura peynir , taze peynir
Pislak : patates puresi ile yapilan yemek
Sabak :bitki sapı
Salkama : ayran
Salma : ev makarnası
Sarasın : sahur
Sarımay : tereyağı
savut : tas
sernık :kibrit
Setlevik : fındık
Sıdırmak :derisini yüzmek
sılkım : Bozuk yumurta
Sıpra : sofra
Sıylamak :misafir ağırlamak
Sidane :zeytin
Sinikmek : ozlesmek, mayalanmak, olgunlasmak
Süyek :kemik
Şınıkmak : yemeğin dinlenmesi
sogum : kesilecek/kesilen hayvan
Sogannamay : soğan yahnisi
Sorpa : et suyu ve kuyruk yağlı çorba
soymak : kesmek
söllü :etin kanlı ve sulu olması
suliva : kuru erik ve bununla yapılan tatlı
suv : su
suvagaş : omuza koyularak su taşımaya yarayan ağaç
süyek :kemik
Şalkama : ayran
Şanak : derin tabak
Şaşbide : gözleme
şaymak : sulandırmak
Şaykalamak : çalkalamak
Şaykamak : kap kacağı suyla durulamak, temizlemek
Şaynamak : çiğnemek
Şaynik : çaydanlık
Şelek : helke,kova
şeltek : elek
Şeltemek : elemek
Şemşer :demir kaşık
Şendele : Peynir ve sütün süzümünde kullanılan bez
Şepşık :süzgeç
Şıbırmak : mayi sızması
Şıgarak :baca
Şılka : Nanemolla,pişmemiş ekmek
Şılka : iyi pişmemiş
şılka : cılk, olmamış, pişmemiş
şımkım :tutam, (bir tutam tuz,biber gibi)
şımışka : ay çekirdeği
Şınıkmak : yemeğin dinlenmesi
şırış : Meyve ve benzeri sulu yiyeceklerin elimizde
bıraktıkları yapışkan ve şekerli madde
Şıy : çiğ
Şibjiy : acı biber
Şilter : Bir tür hamur kızartması yiyecek
Şolpu : süzgeçli yemek kepçesi,süzgeç
Şotık :kütük
Şoyunayak : büyük tas
Şoyunkazan : döküm yarım küremsi kazan
Şömüş : çorba kepçesi (ayakşay)
Tatımak :tadı gelmek
Talkan :mısır unundan yapılmış lapa,bulamaç
Talkan : kavrulmuş buğday ezmesi
Tamak :damak
Tartma:evin içinde bulunan bir saçaktan bir saçağa bağlanan raf işi gören sergen
Tawlanmak :şişmanlamak,semirmek
Tırmen :değirmen
Tingir : yayvan geniş kap
Tonamak : siyirmak dilimlemek.
Tögerek :yuvarlak
Tutandırmak :tutuşturmak
Tüyümşik :çıkın,bohçacık
Uytku : Maya
Üymek :üst üste yığmak
Üymek :küçük hamuru ofkalamak,elle yastağaç arasında ovalayarak yoğurarak yuvarlamak
Yasman :tahta matara
Zıytınmay : zeytin yağ