Aqıllı qız

Yolda pek guzel bir qız kete eken. Bir oğlan qıznı kore ve onıñ artından kete. Qız artından oğlannıñ kelgenini duüp, diger soqaqqa burula. Baqsa oğlan kene artından kele. Qız tez-tez cüre. Oğlan da aşıqa. Qız toqtap oğlandan:

– Saña ne kerek. Ne içün artımdan cüresiñ ? – dey.

– Sen pek dülber qızsıñ. Saña sevda oldım! – cevap bere oğlan.

– Nasıl etip, sen maña sevda oldıñ? Asılında men dülber degilim. Menim artımdan tatam kele. Onıñ dülberligini körseñ kerçekten de şaşarsıñ. Sevda olursıñ, – dey.

Oğlan qıznıñ laflarından soñ, şu dülber qıznı körmek içün tez-tez, artına qayta. Arttan kelgen qıznı korip şaşa. O pek çirkin eken! Aman artına aylanıp, kelgen yolundan çapa-çapa kete ve aldatqan qıznıñ artından yete.

– Sen ne içün maña yalan ayttıñ? – dey açuvnen.

– Qabaat mende degil, asılında sende, – dey qız. -Eger maña kerçekten de sevda olğan olsañ, başqa qıznıñ artından çapmaz ediñ, – dep, qız yolunı devam ete.

Qayıqçı ve oqumış adam

Bir oqumış adam ozende kezingen qayıqçını kore. Onıñ yanına kelip:

– Meni kezdir, – dep yalvara.

Qayıqçı razı ola. Olar qayıqqa oturıp, yaldap keteler. Oqumuş adam ozüni köstermege, maqtan-mağa istey.

– Sen bir de-bir yerde oqudıñmı? – dep soray.

– Yoq, oqumadım, – dey qayıqçı.

– O-o, sen yarı omüriñni coydıñ, – dey oqumış adam.

– Sen ne, qayıqnen suvda yaldamaqtan başqa bir şey bilmeysiñmi?

– Men qayıqçım, bu menim işim, menim zenaatım, -cevap bere qayıqçı.

– O-o, oyle olsa sen yigit degilsiñ. Qayıq ustünde ürmekten gayrı bir şey bilmemek, ayıp degilmi? – dey.

Bu adamnıñ aytqan laflarına qayıqçınıñ canı ağıra.

– Ne, men yigit degilimmi? – dey ve qayığını bir tarafqa, söñ ekinci tarafqa çevirip yalday, soñ turğan yerinde aylandıra.

– Kördiñmi men nasıl etip aydamaga bilem. Soñ, men yigitimmi, ya da yoqmı? – dep soray.

Oqumuş adam ozüni qayıq içinde tutalmayıp, suvga yıqıla. Qayıqçı bu adamnıñ saçından tuta, bir qaç kere suvga batırıp çıqara. Soñ ondan:

-Qara, aytsa maña, men yigitimmi, ya da yoqmı? – dey.

Bu_adam qorqqanından:

– Yigitsiñ, sen yigitsiñ. Sen yerde yigitsiñ, Alla töpede, – dep qıçıra.

Qayıqçı onı daa bir kere suvğa batıra, suv içirte de soñ qayığına çıqarıp:

– Soñ añladıñmı, endi, menim nasıl yigit olganımnı, -dey.

– Doğru aytasıñ, amma da yigit ekensiñ. Butün dünyada boyle yigitt tapılmaz. Men bir yerde boyle yigit körmedim, – dey okumuş adam qayıqçığa.

Qayıqçı bu adamnı yalığa ketire. Oqumuş adam qayıqtan çıqa ve «sağ ol» dep kete. Ketken yo-lunda: «Ey, allam, bu adamğa ilişmege maña ne kerek edi. Yahşı adam iken. Oña ozümniñ oqumış olğanımnı köstermege istedim. Doğru yaptı. Menim kibi maqtançaqqa boyle akıl, qoyarlar», -dep oz-özüni sögüp kete.

Oksüz bala

Bir balaçıq babasız ose. Künlerniñ birinde anasından:

– Ana butün balalarnıñ babası bar. Ne içün menim babam yoq, – dep soray.

Anası: – Ey, evladım, er kes kibi seniñ de babañ bar edi. O evge kelmek içün mına bu ozenni yal-dap keçmege istedi, amma keçip olamadı. Boğulıp oldi, – dey.

-Ana, ya ozenniñ ustünde kopür yoqmı?

– Kopür bar, tek o bizim evimizden biraz uzaqta yerleşken. Babañ anda barmaga erinip, tez olur dep, ozenni yaldap keçecek ola,

– Ana, eger babam kopürge barğan olsa, bu künge qadar kopürni keçip, evge qaytıp kelir edimi?

Ana oglunıñ sualine kulümsirey ve boyle dey:

– Eger babañ seniñ kibi boyle teren tüşüngen olsa, ozende boğulıp olmez edi. Kopürden keçip, evge sağ-selamet qaytıp kelir edi, – dey.

kalgay dergisinden