NUĞAY URDASI HEM ANIÑ KABİLELERÍNÍÑ SŬSTAWI
Ahmethanovun NUGAY ORDASI kitabından 27-28. sayfalar
(NOT: Ahmathanov Kazan Tatarı olduğundan Tataristan ve Başkurdistandaki Nogay kabilelerini öne çıkarmış
Nuğay Urdasınıñ ŭyışa başlawı ataklı İdígey íşçenlígí bílen beylí bula. (Nogay ordasının yeniden uyanışa başlaması meşhur Edigenin çalışkanlığı/işbilirliliği ile bağlıdır)
Anıñ 1391 ílnı Altın Urda xanı Tuktamışka karşı Aksak Timír bílen bírlíkte suğış açuwı, Altın Urda armiyesíníñ ciñílüwí İdígeyge xakimlíkní üz kulına tuplarğa mǚmkinlík bire, ul üzíníñ Manğıt kabilesínde bi bularak nığıy. (Onun 1391 yılında Altınorda hanı Toktamışa karşı Timurlenk ile birlikte savaş açması, Altınorda ordusunun yenilmesi Edigeye hakimiyeti kendi elinde toplamasını mümkün kılıyor, O kendi Mangıt kabilesinde bey oluyor)
İdígey bi, manğıtlarğa tayanıp, Altın Urda dewletínde xakimiyetní üz kulına ala hem anda 1420 ílga kader idare itíp kile. (Edige bey mangıtlara dayanarak Altınorda devletinde hakimiyetini kendi koluna alıyor ve orada 1420 yılına kadar yönetiyor)
İdígey ütírílgeç, anıñ urınına ulları küteríle hem başkalası Sarayçık bulğan Nuğay Urdası akrınlap kiñeye hem kǚçeye bara.(Edigey öldürülünce, onun yerine oğulları geliyor ve başkenti Saraycık olan Nogay ordası yavaş yavaş genişliyor ve güçleniyor.)
Nuğay Urdasınıñ cirlerí kǚnyakta Bŭxaradan alıp tǚnyakta Pírm tireleríne, kǚnçığışta İrtış buylarınnan, kǚnbatışta İdíl buylarına kader ceíle (sŭñrak Dunay buylarına kader cite).(Nogay ordasının yerleri güneyde Buharadan kuzeyde Perm taraflarına, doğuda İrtiş boylarından batıda İdil boylarına kadar yayılıyor (Sonraları Tuna boylarına kadar erişiyor))
Bu Urdada Nuğay digen kabileler bírleşmesí isímí nık kına taralıp, anıñ cirleríndegí tǚrlí tatar kabilelerí —
manğıtlar (míñner),
kıpçaklar,
kañlılar,
kínígísler,
kŭñğıratlar,
kireyítler,
kıyatlar,
arğınnar,
şirinner,
sǚn yeki şǚnler (ǚşínler),
naymannar,
kataylar,
míñner,
tamyannar,
yurmatılar,
bŭrkıtlar
h. b.
arasında tanıla.
Bu kabilelerníñ küpçílík ǚlíşí Kazan xanlığı xalkın fŭrmalaştıruda da katnaşkannar, alar şulay uk Kırım tatarları, üzbekler, karakalpaklar, Bükey Urdası kazakları, Kawkaz nuğaylarınıñ ítnik nigízínde yatalar.
(Bu kabilelerinin bir çok bölümü Kazan hanlığı halkının şekillenmesine de katılmışlar, onlar bunun gibi Kırım tatarları, Özbekler, Karakalpaklar, Bükey ordası kazakları, Kafkaz Nogaylarının etnik temelinde yatıyorlar)
Elígí kabileler İdíl bílen Ural arasındağı cirlerge Nuğay Urdası ŭyışkançı uk kilíp tǚplengen bulalar hem kübísínçe Bŭlğar ŭlısı başında utırğan bekler begíne buysınıp yeşiler. Aksak Timírníñ 1391, 1395 ílgı hǚcümnerínnen sŭñ. Bŭlğar ŭlısı administratsiyesí hem şeherlerí cimíríle. Bŭlğar, Biler, Cüketaw şeherleríníñ xalkı çağıştırmaça tınıçrak bulğan Agıydíl, Nŭkrat, Çulman, Kazansu, Zǚya, Aşıt buylarına küçíníp utıralar. Bír ǚlíş xalık (meselen yurmatılar) küçme tŭrmış bílen yeşi başlıy .
Bíz tübende Nuğay Urdasınıñ teşkil itken kabilelerin şecereleri xakında meglümat birírbíz.