Bizim koyde pek çoq dülber yaşlar ve qızlar bar. Korüle, analarınıñ qarını quvetli olğan, şunıñ içün balaları da sağlam ve dülber doğğanlar. Bizler, qartlar, olarqa baqıp quvanamız.
Künlerden bir kün koyumizde hucur bir bala doqdı: onıñ qulaqları solup qalğan yapraqlar kibi salınğan, başı bir tarafına yantayıp qalğan, közleri atalıp çıqqan, tişleri ise iriley-ufaqlı olıp bir-biri içine qarışıp qalğan. Teni ayaqlarından başına barğance yünneñ örtülgen. Ayaqları kemer kibi qıyış, qolları deseñ turna ayaqları kibi ince ediler. O, oyle bir beşaret edi ki, koydeki halq bu bala ana qarını doğurğan bir şeyge ohşamay, dey. Bu baladan em qorqalar, em onı sevmeyler. Bala künden künge ose ve ozüniñ qıyış-qunğır ayaqlarınen koy boylap yüre.
O, zurna çalmaqnı pek ahşı ogrengen. Lâkin zurna çalğanda, oña baqmaycaqsıñ, çet bir yerde turup, yalıñız dinlep oturacaqsıñ. Qızlar oynamaq istegende, onı çağıra ve:
– Sen, bala, mınavı çalınıñ artına otur da, çala ber, yüzüñni korsetip bizlerni qorquzma, – deyler.
Zavallı yaş şay da yapa. Qızlarğa açuvlanacağı kelmey, o, yalıñız ozüni acığanlarını istey.
Ey-ey, zavallı yaşnıñ yüregini kimse bilmey. Onıñ yüregi terenge saqlı, bu yürek qayğırmağa da, sızlamağa da, ağlamağa da bile, lâkin onı anlağan adam yoq.
Künlerden bir kün bu yaş ozen yalısına kele. Baqsa ne körsün, ozen boylap emen yaprağı yalday. O bu yapraqnı qıyış qollarına alıp, ozüniñ qorqunçlı kozlerineñ baqmağa ve tüşünmege başlay:
– Aceba bu yapraq ne içün tap bu qadar dülber eken? Onıñ vucudı yoq, tek bir yürek ipçikleri qalğan, şunıñ içün dülber olsa kerek. Eger men yüregimniñ ipçiklerinen nağış işlesem ve ondan guzel bir sey örsem, nasıl olmaz eken? O vaqıt meni sevmeseler de, belki az buçuq acırlar.
Yaş oyle de yapa: terisini, son etini kesip ala, yüregi açılğandan soñ, birer-birer onıñ ipçiklerini sozup ala ve bu ipçiklerden acayıp derecede dülber bir şeyler örmege başlay. Bu seylerni körgen adamlar, olarnıñ dülberliginden ayran olıp, köz tikip, baqıp qalalar.
Bir kün koyniñ eñ guzel qızı bu yaşqa kele de:
– Ey, oğlan, – dey, – sen yüreginden sozup çıqarğan bu iplerden maña bir yüzük ormezsiñmi? Seniñ yapqan bu şeyleriñ gece ve kündüz közüm aldından ketmeyler.
Yaş, qıznı dinlep:
– Yahşı, guzel qız, orerim, – dey.
Bir qaç künlerden yüzük azır ola. Qız, başını kenara çevirip, aşqa tek bir qolunı uzata. Yaş ozüniñ saf yüreginiñ iplerinden örgen yüzügini qıznıñ parmağına keçire. Keçire amma, bu arada acayıp bir şey ola. Dülberlerniñ dülberi sayılğan qız bir an içinde beşaret, cirenç ve qorqunç bir mahlüqqa çevirile. Halq ondan qorqup ev-barqlarına darqaşıp keteler. Qız ise ne yapacağını bilmey, unkür-unkür ağlamağa başlay. Qıznıñ boyle bir beşaretke çevirilmesi, onıñ yüregini qaplağan yaldıznıñ uçup ketmesinden ve açuvlı, merametsiz, cirenç ve küncü yüreginiñ açılıp qalmasından sebep eken.
Yaş, qızğa acınıp, onıñ parmağındaki yüzükni çıqarıp ala. Qızğa kene de evelki yıldızı-dülberligi qaytıp kele. Lâkin bu işten soñ qıznıñ yüzüne iç bir yaş yigit, iç bir adam, atta ana ve babası bile baqmağa ciyrene.
Yaş, yürek iplerini sozup çıqarıp, acayıp dülberlikte şeyler yapmaqnı devam ete. O, aqransız dülberlikte soñki yüzükniñ nağışını işlep bitirgeninen, ole. Yüzük onıñ başı ucunda qala. Halq, turna ayaqları kibi ince ve çirkin qollarnen işlengen bu acayıp yüzükke qarap, bu yaşnıñ yüregi büllürday temiz olğanını bileler.
İşte o künden soñ halq arasında, bet sımasına degil de, yüregine baqıp dost ara, degen laqırdı darqağan.

“Tatar Halq Masalları”
Devlet Edebiyat Neşriyatı
Taşkent-1959