Qırım’nıñ Çöl Yırları
	Akmescit: , 2005 Dil : KırımTatarca   Alfabe : Latin
Kırım’ın kuzeyinde kalan düzlüklere KırımTatarcasında “çöl” (bozkır) deniyor. KırımTatarcasının üç şivesinden biri olarak kabul edilen çöl şivesi (Nogay şivesi) de bu bölgede yaşamış Kırım Tatarları tarafından kullanılıyordu. Günümüzde Türkiye ve Dobruca’da da ağırlıklı olarak kullanılan bu şivenin yırları (türküleri) Dilâver Osman ve Cemil Karik tarafından kitap haline getirilmiş. 50 yırın bir araya getirildiği kitapta şarkıların sözleri ve notaları yer alıyor. Metinlerde Kırım Tatar çöl şivesinin hususiyetlerine sadık kalınmış ve en önemlisi kitap tamamen Kırım Tatar latin alfabesi ile hazırlanmış.

————————————————-

Kırımdan Nogay şivesinde çöl cırları – 1 için tıklayın1. – Dеñizdеn çıqqаn bulutlаr2. – Аsаbаy kаdаy3. – Аlçаçıq yеvin tоpеsi АKKАYa4. – Ахtаbаn5. – Аtım оlsе iç yanmаm6. – Djаnаy7. – Аqşаm оlsа cigitlеr…8. – Yki çоmаq9. – Аtаdаn оksyuz qаlğаnmаn10. – Аy, dоlаyım11. – Аci mоllа Qurtmоllа12. – Nоgаy bеitlеri
BU SAYFADAKİLER13 – Bostorgay14 – Sidosman15 – Şal atım16 – Şalbaş bora17 – Şalaşım
18 – Salgır boyu
19 – Kara ker atım

22. BOSTORGAY – KIRIM
./Nogaylar Ногайцы_ 2010_files/3NZB2bbPSy8.html скачать

  .
.
bostorgay degen ayvanında
cilgada bolur cuvası
cavun cavsa sel alır da
ey yarım ay
cılay da kalır anası

bır kışkene bostorgay da
boylay da boylay suw işe
yarım anda men mında da
ey yarım ay
cılay da cılay kun keşe

bır kışkene bostorgay da
tarı da sepsem aşamay
sıznın yaknın kızları da
ey yarım ay
mızım yaka uşamay

——-
Üyimnin aldı kul terekte
celler eskende sallana
üstüne mingen bır bostorgay
ey yarım ay
cırlay da cırlay tavlana

———-
bır kışkene alaşa da
dobrucanı dolaşa
anayım anda men mında da
ey yarım ay
cılay da cılay kun keşe

———

?????
bostorgayın bolayımda
şompayına dalayım..
şompayından bermesen de
üy aruv üy üy
şokup şokup alayım…

77. SİTOSMAN SARAY – KIRIM
./Nogaylar Ногайцы_ 2010_files/OClD37ViZWg.html 78. SEYDOSMAN – KIRIM
скачать

Siyt Osman Saray
siytosman saray saldırgan ay boydanga boyga
sen nişanda cog edin ay koşkeldin toyga

kazan kazan et asıp ay soganın cogmu?
öz başına toy etip ay tuvganın cokmu?

siytosman saray saldırgan ay töbesi şişe
oynaganın kulgenin ay esime tüşe

peslegen ektim koraga ay koklamaga
özüm kadam sav bosun ay coglamaga

Kararıp kelgen bir bulut ay cavmayda ketmez
Cavşu degen imansız ay almayda ketmez

24. ÇAL ATIM – KIRIM
./Nogaylar Ногайцы_ 2010_files/5KQCY-_L1xo.html скачать

Çal atımnıñ tırnağı-Qırımnıñ çöl yırları

Çal atımnıñ tırnağı,
Kümüşten nalı,
Bekar qalğan cigitlerniñ
Ne bolır alı.

Çal atımnı nallattım,
Urdırdım bızğa,
Caşlığımda sevda boldım
Bir totay qızğa.

Çal atımnıñ tırnağın,
Urdırdım taşqa,
Totay qıznıñ aruvlığı
Alemden başqa.

Çal atımnı nallattım,
Aydadım tuzğa,
Menim toyım kene qaldı
Kelecek cılğa.

ÇALBAŞ BORA – KIRIM
./Nogaylar Ногайцы_ 2010_files/-RyXc9_aPE0.html> скачать

Tabanları alpaq da calpaq,
Tiz qapağından bolacaq qalpaq;
Aykidi sağa bir bir basım qamğaq,
Qaparmı ediñ, Çalbaş bora.

Keriçniñ colı qap-qara,
Develer boldı masqara,
Bizden de ketti bir etek para,
Sebep boldı Çalbaş bora

Keriçniñ colı yoquş ta eniş,
Çalbaş bora pek yaman eriş,
Aykidi sağa zalım da Memiş,
Cortarmı ediñ, Çalbaş bora.

Tavnı, taşnı dolaştırğan,
Çobanlarnı adaştırğan,
Çapçaqlarnı bulaştırğan,
Şişip de qalsın, Çalbaş bora.

Sala-sal ettim tayağı,
Çamurda tutmaz ayağı,
Er daim sağa qaydan alayım
Qara ayaz qatqağı.

26. ŞALAŞIM- KIRIM
./Nogaylar Ногайцы_ 2010_files/5Bo3snYW5pA.html скачать

Ay, şalaşım, şalaşım,şalaşım,
Kulge pışken qalaşım.
Sen şalaşqa kelgende,kelgende
Tay soyarman,asabay.

Tatar aşı pışırıp,pışırıp,
May quyarman,asabay.
Uyım aldı şuqurşıq,şuqurşıq,
Şaytan qazğan,asabay

Ekevmızde bır boyda,bır boyda
Mevlam yazğan,asabay.
Ayd(ı) oynayıq,oynayıq,oynayıq,
Toy yasayıq,asabay.

Bız eşıkte,sız torde,sız torde,
Şıñlaşayıq, asabay.
Ay, şalaşım,şalaşım,şalaşım,
Kulge pışken qalaşım.

ikinci varyant
Ay,şalaşım,şalaşım,şalaşım.
Kulge pişken qalaşım.
Kel oynayıq,oynayıq,oynayıq.
Toy yasayıq,asabay.

Sen şalaşqa kelgende, kelgende,
Tay soyarman, asabay.
Tabakbörek pişirip,pişirip,
May qoyarman,asabay.

Sen şalaşqa kelgende,kelgende,
Tiz şökermen,asabay.
Taze otmek pişirip,
Bal qoyarman,asabay.

Uyüm aldı şuqurçıq,şuqurçıq.
Şaytan qazğan,asabay.
Ekevmizde bir boyda,bir boyda,
Mevlam yazğan,asabay.

SALGIR BOYU
./Nogaylar Ногайцы_ 2010_files/mzyq5RzDuNI.html

Salğır boyuYavrum da Salğırnıñ boyu,Öz tuvganımnıñ da toyu.Kefeden, Kerişten, Cankoyden kelir,Özüniñ aruv da soyu.

Altmış baş, yetmiş baş tuvar,Ayda ket, Salğırğa suvar.Uzaq yerden qız alsañ,Anası, babası cılar.

Yavrum da Salğırnıñ boyu,Özümniñ dostumnıñ toyu.Atqa minse yaraşır,Özüniñ selbi de boyu.
Qaydadır menim atlarım,At oynatqan zamanlarım.Atlarıma eş canmaz edim,Keçti caşlıq devranlarım.

KARAKER ATIM
https://www.youtube.com/watch?v=w0K3VVquwq4

Qara ker atım egerlep, ay,
Şıqtım da colğa, ay.
Dört ormemni dört büklep, ay,
Aldım da qolğa, ay.

Kemane-dare şaldırıp, ay,
Şıqtım da colğa, ay.
Savluqnen qal, anayşıgım,
Qayt endi coldan. ay.

Baralmadım kayırlap, ay,
Cıyınğa, toyğa, ay.
Kop selâm menden, anayşıgım,
Soyuma da, sopqa, ay.