TAÑ MAÑINDA

Özgerisli Ötip ketken yaşavdıñ
Bürtiklerin
Türtip-türtip şıgardım
Tañ mañında Poema

Tañ mañında…
Karañalık karmañlanıp tüleydi.
Men Allahtan
Tek yahşılık, tek yahşılık tileymen.

Bolmasa da
Bu burıngı şaklarda,
Burın-burın…
Dep baslagım keledi.

Bu destanım
Yuregimde katparday,
Tek muñşılık
Seni, okuvşım,kütedi.
Burın deymen.

Burın-burın zamanda,
Sıbır-sırın
Kömip, tıgıp işine
Yaşaytagan
Edi bizim avılda
Ahmed dep kart
Tanıs bolgan bêrine.

Köp Ahmedler
Bar bolsa da avılda,
Bu Ahmedke
Ünsizli sıy tutıldı.

Öz-özinnen
Kaysı dı bir yıllardan
Bu Ahmedke
Tañ Ahmed dep aytıldı.

“Tan” degen zat
Nogaydıñ özeginde,
Bu sözlerde
Ecüv bar dep sayıyman.
Köp êdemli
Kalalardıñ özinde
Nogaydı men
Tañ sıpattan tanıyman.

Ahmed degen
Kartka bolsa , nege di,
“Tañ” degen at
Tañlıgına kosılgan.
Ahmed-karttıñ
Marazlıgı köp edi,
Tek “Tan” sözi
Sırkavın da art koygan.

Yure edi
Aksañlap tayagı man,
Tek “aksak” söz
Aytılmadı Ahmedke.
Yaşadı ol
Avılda “tañ” atı man,
Kürsinüvi
Kömilip kökirekte.

Gracdan kavga
Köpten artta kalsa da,
Tek yarası
Turgan kayrak – bilevdey…
Tutnakta da
Köp yıl yatkan bolsa da,
Şüşlep onı
Söylemedi birev de.

Külemsirev
Yaynap muñlı yuzinde
Tañ-Ahmedti
Kördim tek bir turmıstan.
Onıñ üyi
Edi kırlık tösinde,
A bizim üy
Tüsken yerde yarbastan.

Em êr zaman
Kele kalsam avılga,
Onı körsem,
Toktaldım men kasında. -Kaysı êrüv-
Avılıñma, kalama?-
Dep kacavlap
Sorar edi arada.

Munday insan
Kaytip yatkan tutnakta?-
Özelendim,
Tek bir yavap tappadım.
Soravlarım
Katıp kaldı yarbasta,
Basın aşıp
Habar birev aytpadı.

“Albaslıdı
Körgen êdem – Tañ-Ahmed”,-
Dep te aytılgan
Söz esittim bir kere.
Senip ettim
Bu habarga. Aymedet,
Kızıksınuv
Köñilimde türkirep.

İşimdegin
Añlaganday ol menim,
Dayım maga
Bavırmalı karadı.
Kürsinse de
Kültiretip köñilin,
Tek senmedi
Maga yurek yaradı…

Sol senüvdi
Bir bolgan is tuvdırdı.
Nagaşatam
Êpendi edi avılda.
Bir kelgende:
“Savgañ yok, – dep kozıdı,-
Bola bolar
Asa tayak kalada?!”

Tayak közlep
Neşe zaman tappadım
Em uyaldım
Kelgen sayın avılga.
Savgadı men
Yok, mutpadım, mutpadım,
Amal tavıp
Bardım bir kün bazaga.

Mine kayda
Men izlegen savkatlar,
Sastım ene,
Saylayım dep kaysısın.
Aldım sonda
Neşe türli tayaklar:
Şokparlısın,
Burma, kaykı baslısın.

Tayaklardıñ
Yarasıklı birisin
Tañ-Ahmedke
Savga etip uzattım.
Bek süyindi,
Tergep tayak turkısın,
Kozterektiñ
Agaşı dep añlattı.

Bolmasa da ol – kubıgul…

Yazdıñ yalpak künlerinde
Ne iygi şak aksamda!
Tek rahatlık közleriñde,
Rahatlık sav avılda.

Köktiñ tüsi bözdey bolgan,
Körmessiñ bir sızıktı.
Ah, bu hatın sözden kalgan,
Pişe küpke asıktı.

Tögerekti şıñlatkanday,
Balalardıñ sesleri.
Amal yok söz añlatkanday,
Oyında es-dertleri.

Kartlar şıkkan yamagatka,
Kurıp üyken lahırda,
Boladılar yasarganday,
Kacavdan em habardan.

Avılımnıñ kuşagında
Yeñilligim yelpildep,
Yas tınıslı oramında
Adımladım külpildep

Korasınıñ tap tübinde,
Oltırgışta koñkayıp,
Orınlaskan Tañ-Ahmed te.
İyt kasında – toñkayıp.

-Êrüvsizbe, atay? – dedim,
Kelip onıñ kasına.
-Êrüvlik kör, balam. – dedi.
Em oltırttı yanına.

-Biraz tınşay, – dedi maga-
Siz arıysız kalada.
Avıl iygi aykaspaga
Bolsañ da ne şagıñda.

-Yalkpaysıñma, atay? – dedim,
Ne de bolsın söz etip.
Ol yavabın aytpay küldi,
Kiyiz börkin tüzetip.

-Ayaklarım, bilgey ediñ,
Karaldımga baylangan.-
Dedi, soñ ol. – Körgey ediñ,
Belki, künim sanalgan.

Ertenikte süyinemen,
Aşıldı dep közlerim.
Ayak basıp kütinemen,
Katpagan dep tizlerim.

Tilim sözler aytadı dep,
Zavklanaman künimge.
Denim aska tartadı dep,
Suklanaman özimge.

Yalıkpayman, sol tuvılma?
Tek bolmayım külkili.
Küş tutkanday buvınımda,
Tayagım bar senimli.

Savgañ iygi. Tek menim de
Bar dı, kızım, savkatım.
Onda – yaşav sezimlerim,
Sözimde – amanatım.

Sırları bar dı savgamnıñ
Tıñla hayran habardı…
Yas iyisi-av aksamnıñ
Biylep algan azbardı.

Söyley turgan Tañ-Ahmedim
Kömildi öz oyına.
Birden tınıp ündemedi
Közin tigip aldına.

Ümitimge tüyinmedim,
Sabırlanıp sakladım.
Avaslıktı söndirmedim,
Sözdi özim basladım.

-Avıldaslar arasında
Yaralılar köp tuvıl,
Diya, atay, – dedim sonda.
-Men tuvılman Kubıgul,

Korrespondent, seyir bolsa,
Keñeseyik, şaat yok.
Kızıguvlı aytalmasam,
Keşir meni. Ayıp yok.
Habar töksem, uzın bolar,-
Dedi Ahmed kürmelip.
Tizip aytsam, tilim talar,
Esteligim tüyrelip.

…Avıldan biz yırma yigit
Kettik Kızıl Êskerge.
Sogıslarda ayanmadık,
Yetip kerek êr yerge.

Rossiyadıñ keñliginde
Şapkılap köp aylandık.
Ukraina yerlerinde
At tuyagın oynattık.

Tek Krımda küreslerde
Yaralandı ayagım.
Sandıraklap tüslerimde
Dosımboldı tayagım.

Bir zamanda ıspayı edim,
Men aytpayman ertegi.
Tek aldıdı alıp yurdim,
Bêrinnen artta – endigi.

-Yarañnıñ men tavarıhın,
Ahmed-agav, añladım.
Añlamayman tutnagıñdı…
Sınap oga karadım.

Keliskende söz arada-
Akılımga bayladım.-
Albaslıdñ akında da
Sorarman dep oyladım.

-Tutnak habar – avır habar,-
Dedi, – tası baktımnıñ.
Tek gazetke tuvıl habar-
Kasüveti kaygımnıñ.

-Bolmay bolsa, yok, yazbaspan,-
Dedim. – Bolsın söz mennen.
Sizdi tıñlap yalıkpaspan.
Yazıp bolmas ol – ne eken?

Terisliktiñ kalın köni
Sıdırılayak şak bolar.
Köp korlıktı halk şekkenin
Añlavga em tabılar.

Ayırılar ak karadan,-
Dedi. – Bilseñ onısın,
Balalardı, ah, sondaydan
Alla özi saklasın…

İyt te bizdi tıñlaganday,
Kulakları türilgen.
Yazgı aksam añkıganday,
Köñillerdi biylegen.

Tavarıhlı Tañ-Ahmedtiñ
Habarınıñ tolkını
Dunıyasına alıp ketti,
Kozgap yurek solıgın
Albaslıdıñ birinşi körinisi

…Kızım, bilseñ,
Aşlık edi
Kara aşlık sol yılda.
Kelip yattı
Yerimizge
Ene turgan Azdaa.
Yalagaysıp
Yan şanışıp
Aşlık ketti kol-koldan,
Kaldırmadı
Karuv-küşti
Ayanışlı ayada.

Obır közli
Korkınışlı
Aşlık kezdi kutırp,
Ölim küsep
Üykendi de,
Kişkeydi de ayırmay.
Kaygı basıp
Ana sastı
Közyasına yutınıp,
Tilenişli
Balasına
Öz yardamın etalmay.

Korkınış zat,
Ökiniş zat
Boldı sol yıl meni men.
Ne amalıñ?
Tısavlandı
Yaşavım em köñilim.
Nêsibimge,
Tek êli de
Üylenmegen edim men,
Kart atam man
Em kart anam-
Sonda edi êyelim.

Kayday iske
Barayaksıñ
Aksañlagan ayak pan.
Bizim kolhoz
Indırında
Karavılşı edim men.
Kületkidey
Turdım onda
Türteñlenip tayak pan,
İsim aylak
Kıyın edi.
Aş közlikten bezdim men.

Oramlarda
Körinedi
Kületkiler yurgendey,
Kürsinüvli,
Öli iyisli
Avıl kaygı moysalı
Êr kim bolsa
Ümit yoygan
Tamam körin körgendey,
Bugınadı
Bu talavdan,
Körmey yaşav amalın.

Kullıgım tap
Yahanemdey.
Aldıñda kıl köpiri.
Közge – kızık,
Kolga – tısav
Bolıp aslık ambarı.
“Tiyip bolmas
Bir insanga
Aslıktıñ bir tüyirin!”-
Degen katı
Buyırıktan
Katıp turdı buyırım.

Êdemlerdiñ
Betlerine
Karamaska şalıstım,
Ayanışlı
Aş közlerden
Men yasırıp yuzimdi.
Yuvıklarım,
Kardaşlarım
Sisip yatsa, men sastım,
Tap kömgendey
Tirileyin
Olardı em özimdi.

Yel men birge
Tentirekşip
Künlerimdi ozgarıp,
Tünlerimde
Karavılga
Es-dertim men baylandım.

Amanatlı
Kullıgımdı
Sahıylık pan toltırıp,
Yamagatta
Söz aytılsa,
Senimli dep aytıldım.

Êdetinşe
İsimdemen
Tap bügündey esimde.
Suvık künler,
Aşşı yeller
Tün keledi karalıp.
Oltıraman
Uykımsırap
Kotsan kişkey bölmemde,
Kısıp ıslap
Mıltıgımdı
Eski tonga oralıp.

Tañ mañında
Köz yumılıp,
Kalgım ketip mızgappan.
Uykımsırap
Esitemen
Adımlar sak basuvlı.
Körgenimnen,
Bilseñ ene,
Kalay da men talmappan,
Karaldıdan
Barayatır
Yap-yalañgaş Albaslı.

Tizginine
Yetken şaşı
Betin yavıp kuyılgan,
Ayakların
Avdarganday
Bir zat etip basadı.
Esim ketip
Katıp kaldım,
Til kürmelip tıyılgan,
Körinisten
Keyfim ketip,
Akılım bek sasadı.

Yasırmayman,
Tuvıl edim
Korkaklardan, kuvıstan,
Bu yol bolsa,
Kuyılganday,
Buz arkamga, adadım.
Bismillya dep
Kutkaruvdı
Men tiledim Alladan,
Dir-dir etip
Dirildeymen,
Ketip tamam apatım.

Sol arada
Adap-sasıp
Közdi yumıp aşkanda,
Uzın şaşlı
Tüngi konak
Ketti ambar artına.
Tüspe sosı
Dep şeklenip
Yavap izlep turganşa,
Tagı albaslı
Kelip-ketti
Közlerimniñ aldına.

Toktamayın
Bismillya dep
Kulhuadı okıyman.
Tañ tez bolıp
Atsa eken,
Dep tileymen Kudaydan.
Şeklenemen.
Bu ne özi?
Albaslıma, tuvılma?
Ah, körinis
Tüs bolsın dep-
Sol izlevim Alladan.

Tañ atkanın
Kuvanışpan
Bildirmege asıkkan
Koraz sesi
Esitildi
Uykı baskan avılga.
Tek körinis
Közlerime
Sagız bolıp yabıskan,
Korkınışım
Yurek sıgıp,
Tısav saldı yanıma.

Albaslı dep
Aytıp kara
Körgenimdi birevge,
Avıstıma
Akılı dep,
Kalayaksıñ külkige.
Ündemedim
Ulıp-ulıp
Boran esti işimde,
Albaslıdıñ
Aşşı edi
Eskeklendi esimde.

Üreñ-süreñ
Ete berip
Küzetimge baraman,
Şükir deymen,
Tañga şıksam,
Kalmayın bir bêlege.
Belki, sol zat-
Közdi aldav
Dep te oylap alaman,
Ne köriner,
Ne körinmes
Aş bolganda köziñge.
Albaslıdıñ ekinşi körinisi

Süytip ketti
Bir neşe kün…
Em şırışım buzıldı.
Batpak suvlar
Katıp şıgıp
Keşe edi ayazlı.
Yurek bir zat
Tap sezgendey,
İşimde iyt ulıdı,
Tañ mañınnan
Köpke aldın
Bayagınşa albaslı.

Tizginine
Yetken şaşı
Betin yavıp kuyılgan,
Ayakların,
Añlap bolmas,
Bir zat etip avdargan,
Ol yogaldı,
Ambar boyın
Teşkergen soñ aylanıp,
Mêne tappay
Men kıynaldım,
Oylarımga tavlanıp.

Yarık yerge
Tüskenleyin
Anbar boyın aylandım,
Soñ işinde
Aslıgı man
Şuvallardı tergedim.
Êr bürtigiñ-
Bir urlık dep,
Yerden tüyir karadım,
Bir şuvaldıñ
Tek tömendey
Bolganın men esledim.

Bası baylı-
Özi tömen
Bek seyir zat, yarabiy.
Sol şuvaldı
Tüzem salıp
Men bayladım yañıdan.
Albaslıga
Şeklendim men
Tek bilmedim, ollahıy,
Kalay etip
Aladı ol
Bürtiklerdi şuvaldan?

Albaslıdıñ
Kayday dı bir
Sêar küşi bar bolar,
Karşıgadan
İrge yarıp
Kire bolsa, bilmeymen.
Karavılşı
Ne di oga?
Kerek bolsa alısar,-
Dep kıynalıp
Oylarımdı
Bir akılga ilmeymen.

Kim biledi,
Belki, onıñ
Bar bolsa da yinleri,
Albaslıga
Uvıs aslık
Turadılar şıgarıp.
Dep te oylap,
Bu zatlarga
Kaladı bek seyirim,
Korkınışım
Tarkaladı
Tañ atkanda agarıp.

Attat seni!
Aslıkka dep
Kele bolsa albaslı,
Ne zat üşin
Bu kaderli
Men kerekpen korkpaga.
Sabırlıkka
Oylar süytip
İzledim yan basuvdı:
Bu aslıktı
Êdem yesin
Bergenşe albaslıga…

Oynaklagan
Torı atın
Birden katı toktatıp,
Êdetinşe
Keldi esip
Predsedatel erteñ men.
Tolı betin
Bedireytip kaynatıp.
Atılaman
Aldına men
Küyteñlenip, türteñlep.

Kızıl şıray
Sıpatınnan
Şertseñ, kanı tamayak.
Yer tutkısı
Tap kolında
Öktemine sıymaydı.
Özi söylep,
Avızıñdı
Aştırıp unamayak.
Em özinnen
Baskalardı
Êdemge de saymaydı.

Halk moynına
Alıp bolmas
Avır moysa tagılgan.
Oga ne di?
Tütin dayım
Şıgadı ocagınnan.
Êdemlerge
Kazep tigip,
Aşuvlıgın kayzagan.
Ne kisi di?
Taşanmagan
Olardıñ kargısınnan.

Aramlık pan,
Korkıstuv man
Buyırıgın ettirgen.
“Men – vlastpen!-
Dep kışkırgan.-
Bêri zat ta kolımda”…
“Eki ayaktı
Bir etikke
Suktırarman!”- dep yurgen,
Berilgendey,
İyelikti
Sürmege bu yaşavda.

Em berilgen,
Biraz turıp,
Adım etti esikten.
Êr şuvaldı
Türtip-türtip
Teşkerüvli tergedi.
Sırkavlıdı
Esledi de,
Aşuvlandı, elbette,
Bu ne özi,
Karavılşı,
“Vorovayt”?!- dep terledi.

-Algan yokpan,
Karganayım,
Bir Allahtıñ atı man.-
Dep aldında
Kamsıgaman;
Şüşi katı baladay.
-Alla deseñ,
Demeseñ de,
Söyleviñ ne, tartınmay,
Aldagan man
Kırsızlıktan
Bastı alıp bolarday.

Predsedatel
Kışkırıklap
Kutırdı söz köterip.
Em nege di,
Nogay bolıp,
Orıs tilde söyledi.
-Men körgenem
Albaslıdı,-
Dedim tagı kürmelip.-
Aytkanımdı
Bilmey kaldım.
Ol bir külev küledi.

-Tamaşasıñ!
Kacav etip
Kalay bildiñ-
şüşiñdi?-
Dedi tagı
Küley berip.
Soñ suslanıp tamada:
-Tagı kelse,
Bil, albaslıñ
Tüzeltpessiñ êliñdi,
Aytkan sözim
Kacav tuvıl,
Yardam etpes Allañ da.

-Yap-yalañaş
Albaslıdı
Öz közim men kördim, – dep
Men şüşimniñ
Yok ekenin
Añlatayak bolaman.
Küygeleklep,
Özelenip
Kayday êlge tüstim men,
Durıslıktı
Aytaman dep
Oñsız êlge kalaman.

Predsedatel
Yaman kisi
Dep belgili bolsa da
Maga dayım
Iynanımlı
Karaytagan edi ol.
“Öz basına
Kerekkende
Tüsinmey, ne aytsañ da,
İnsan degen
Ne oylanar,
Ne oylanmas?..” – dedi ol.

-Albaslı dep
Ne söyleysiñ?
Mıltıgıñdı al da at.-
Dedi maga.
Buyırıgın
Tagı aytıp kaytarıp,
Belki, keyfi
Êrüv edi:
-Turuvıñ ne?
Kara onı yaralap…
Aytuv yeñil.
Em kaldırdı sastırıp.

Tek tündegi
Körinisler
Taymadı eş esimnen,
Kıynalayım,
Kıynalmayım,
Atarman dep oylandım.
Yaşavdan da,
İsimnen de
Keyfim ketip bezdim men.
Bas tıkpaga
Yer tappayın
Bötekeysip tıyıldım.

Albaslıdıñ üşinşi körinisi:
Kar üstinde ızı

Em bir keşe
Sebelenip
Yavıp şıktı kalın kar,
Men bölmemde
Karavılda
Moyıguvlı, moysalı.
Men esittim
Tañ mañınıñ
Aldında sol adımlar,
Yelpüvlenip
Bayagınşa
Aylan-biylan albaslı.

Uzın şaşı
Betin yavıp
Tizginine kuyılgan,
Ayakların
Avdarganday
Bir zat etip basadı.
Men bayagı
Dirildeymen
Közlerim tars yumılgan,
Tım-tırakay
Oyım ketip,
Akılım bek sasadı.

Aldıngınşa
Adımladı
Ol ambardıñ artına,
Tek tez kayttı.
Onı sezdim.
Yuvık bardı kapıga.
Mazbaklardı
Salgan edim
Tirep irge boyına,
Tagı da bu
Ne eter dep,
Karap turdım konakka.

Bismillyadı
Ayta turıp
Albaslıdı közleymen.
Esiktegi
Tirevdi ol
Alıp êri tasladı.
Aşuvlıktan
Tutlıksam da,
Ne eterdi bilmeymen,
Uzın şaşlım
Kirip ketip
Üy işinde yogaldı.

Men de şıktım
Öz bölmemnen
Em tireldim irgege.
Konagımdı
Esik tüpte
Sabırlanıp sakladım.
Şıga kelip,
Eşte, tüsti
Karamı tap közimge,
Sonda birden
Bugınıp men
Dayanalmay yötkirdim.

Yötkirgenley
Tirev tüsti
Albaslıdıñ kolınnan,
Ol asıktı
Adaladı
Şavıp ketti yol mınan.
Kara tüsli
Tüyinşigin
Ayırmaydı koynınnan.
Tek ol maga
Tap körindi
Êdem bolıp sol zaman.

Ne de bolsın,
Oga atpay,
Yogarıga men attım.
“Ay-ay! Vay-vay!”-
Dep albaslı
Iñıranıp esittim.
Karap turdım
Artınnan men:
Avıl betke ol şaptı,
Kökirekte
Boran oynap
Sezdim aşşı suvıktı.

Suv iyesi-
Albaslıga
Ne bar eken avılda?
Tüyinşigin
Taslamadı
Isladı berk kolında.
Bu körgenim
Tüs tuvıl dep,
Tañ atkanşa şeklendim,
Oylarımnan
Mêne tappay
Bolgan isten seskendim.

Sagınışlı
Tañ da attı
Yıltıratıp ak kardı,
Kördim sonda
Aşık etip
Izlardı kar üstinde.
Izalanıp
Sıpsınlık pan
Izlap bardım taplardı,
Köp yurmedim,
Iz toktaldı
Mariyamnıñ üyinde.

Savlay avıl
Bile edi
Mariyamnıñ kaygısın:
Bes baladıñ
Kêsüveti
Tüsip yalgız moynına.
Bagatagan
Edi eri
Yerli kolhoz yılkısın,
Yaslayınnan
Ölip ketti
Banditlerdiñ kolınnan.

Kiyinüvli
Kıskayaklı
Ot yagadı peşine.
Men kirgenley
Seskendi bek
Yanı türtip şıkkanday.
Ak ayranday,
Agardı ol
Karap alıp közime,
Oñmadım-av,
Uşıradım
Kazaga dep aytkanday.

Ündemeydi.
Uykısızdan
Közlerin kan baskanlar.
Söz aytkanday
Körinmeydi
Yaşav ızı betinde.
Orındıkta
Kısılısıp
Yatıp edi balalar,
Üş uvıslı
Biydayı man
Tüyinşik te şetinde.

Bu kaygıga
Men şüşlidey
Yuregim bek sıgılıp,
Bir söz aytpay
Eleslenip
Şıgıp kettim esikten…
Ambarımga
Üreñ-süreñ
Kele tursam asıgıp
Tamadadıñ
Kışkırıgı
Esitildi erekten.

“Vorovayt!
Ahmed-storoc,
Kakoy ucas, vorovayt!”-
Dep bir zattı
Aytıp-aytıp
Aylanadı azbarda.
A men bolsam,
Muñlı bolıp:
-Men tuvılman vorovayt,
Bilesizbe,
Kelgen edi
Albaslı tañ mañında…
-Albaslıdıñ
Ne ekenin
Körsetermen men saga!
Sen kolhozdıñ
Baylıgına
Kaytip suktıñ kolıñdı?
Ne maskara?
Bek ustasıñ
Ertegiler aytpaga!
Tutnaklarda
Şirip kalsañ
Sen bilersiñ ornıñdı.
Akırdı bek
Predsedatel
Öktem karap közime,
Kızuv etip
Oynaklattı
Aşuv şaşkan örtenin.
Köpke tartpay
Tez ogına
Sud kestiler özime:
Yarım şelek
Biyday üşin
Tutnak boldı ömirim.

Albaslıdı
Bilgiñ keldi.
Ene sonday habarı,-
Dedi Ahmed.-
Zaman edi
Azdaadıñ alavlı.
İnsan sıyı
Bugınılıp,
Avır edi ahırı,
Mendey neşev,
Neşe yaslık
Kördi onıñ talavın.
* * *
Yaşav yolın
Yañıdan tap
ötkendey,
Ahmed tındı.
Nege di onı
ayayman.
Munday insan
Tavarıhtan
kelgendey,

Dep oylanıp
Oga seyir
karayman.

Ertegiden
Enip kelgen
bu kisi,
Baktısınıñ
Yeñip yaşav
şekkisi,-
Degen sezim
Eñ baslapkı
bolganga,
Bu habardı
Men êkettim
burınga.
Avır sözge
Toktav belgi
salganday,
Üyrenşikli
Ürip aldı
iyt kañsıp…
Ozgan zaman
Kuşagına
alganday,
Eş taymadı
Bu zaman man
aykasıp.
Kızıksınuv
Köterilip
tolkınday,
Tıyılmadı
Oylarımdı
terbeltip.
Bilgim keldi
Mariyamnıñ
akında,
Saklap turdım
Tıñlamaga
keyflenip.

Amanat

-Albaslı man
Habarımnıñ
Alay-bılay bolganı,-
Tutnakka men
Adap-sasıp
Ketkenimdi ne üşin,-
Biletagan
Edi avıl
Yaşav sınav salganım,-
Dedi Ahmed.-
Süytip ketti
Yutılındı
Bar takatım em küşim.

Tutnaktan men
Kaytkannan soñ
Kelgen edim Mariyamga.
Yazık hatın
Men kaytkanşa
Yaşalmagan, ölipti.
Men ıslanıp
Ketkennen soñ,
Kömilipti kaygıga,
Özin şüşlep,
Meni aklap
Südlerge köp yuripti.

Ama onıñ
Tögingenin
Sanga birev almagan,
Arımayın
Añlatsa da
Küygeleklep, küyteñlep…
Mariyamnıñ
Amanatın
Balaları mutpagan,
Ata sıydı
Maga dayım
Etediler örmetlep.

Kezüvlesip
Kelediler
Yiyenler de konmaga,
Ne aytayım?-
Dedi Ahmed.-
Yalgız tuvıl kartlıgım…
Nege “Ahmed-
Tañ-Ahmedti”?
Kıyın tuvıl añlavga,
Ne ökiniş-
Bu insannıñ
Baktısınıñ yaslıgı.

* * *
Esitkenli
Ahmedtiñ
bu habarı,
Yırma yıl da
Ozgan bolar
sanasañ
Yurek şertti.
Bu habardıñ
sırları-
Eskerüvdi
Okınlarda
şayısañ.

Kaşan bolsın
Tañ-Ahmedti
oylanıp,

Yazarımdı
Sezatagan
edim men.
Onday baktı-
Kitaplarda
yazılıp

Kalatagan
Baktı edi
bilemen.

Korlık şekken
Batkısı
Tañ-Ahmedtiñ-
Halkım körgen,
Halkım şekken
baktıdıñ
Yan küydirgen
Azganakay
uşkını,
Yarasınıñ
Amalsızlı
tüyini.

Halk erkligi-
Ahmedtiñ
bu isinde.
Sol sözden soñ
Tagı on bir kördim.
Avırgan dep
Esittim
bir kelgende,
Marazlıdı
Üyinde
men yokladım.
Salam aytıp
Üyge asta
kirdim men.
Külemsirep,
Kelgenime
süyindi:
-Bilseñ, seni
Şakırtayak
edim men,
Kısmet özi
Üyge seni êkeldi.

* * *

-Orınlasıp
Oltır, kızım,-
Dedi Ahmed, – asıkpa.
Aytayagım
Uzın tuvıl
Amanatım menim bar.
Asıkpay ol
Türteñlenip
Aldı bir zat sandıktan:
-Kara kesek
Bu kumaşta,
Köresiñme, iyne bar.

“Bu kumaştı
Em iynedi
Siz Ahmedke berersiz.
Ahmet tuvıl-
Kıdırılyas-
Tañ-Ahmedke-
“Tañ” dersiz,-
Degen eken
Mariyam
Öleyegi aldında:-
Bek ökiniş
Körmegenim
Ahmedti bu dunıyada”.

Mine sosı
Zatlardı men,
Kızım, saga beremen.
Saga olar
Kereger dep
Yuregim men sezemen.
Tas baylangan
Durıslıktıñ
Moynı bosar, bilersiñ.
Em yaşavdıñ
Ol tübinnen
Kalkıp şıgar körersiñ.

* * *

Akıllıgı
teren bolgan Mariyamnıñ.
Êdüvlegen
şüşsizin ol
Ahmedtiñ.
Şüşsizlikke
şaatlıktı saklagan-
Saklar onıñ
yaşavın dep balagan.

Sezgen bolar
Mariyamnıñ yuregi
Kıyında da
halk namısı yaşar dep.

Kudayınnan
kutkar degen tilegi
Tañ-Ahmedtiñ
köñiline
konar dep.

Kumaştı men körgenleyin añladım.
Bu tüyinşik-
uvıs biyday kuyılgan.
Tek iynege
tüsinmeyin karadım.
Bu kumaşka
iyne nege kadalgan

* * *

-Aytayım men
Saga, kızım,
İynediñ tavarıhın.-
Dedi Ahmed.-
Sol zamanda
Men – küzetşi ambarda.
Bilmegenmen
Albaslıdıñ
Tapkırlıgı barlıgın,
Biydaydı ol
Tımalatkan
İynesi men şuvaldan.

İyne üyken-
Teben iyne.
Tesik bolgan irgede.
Bir tüyir de
Tüspesin dep,
Sezdirmeske şalıskan.
Soñ bir keşe
İrge boylap
Mazbaklardı körgende,
Suvık, aşlık…
Ambarga da
Kirsem de dep toktaskan.

Sol habarım,
Sol savkatım,
Amanatım – baylıgım.
“Neden kerek
Saga”? – dep men
Oylasam da işimnen.
Mariyamnıñ
Bu zatların
Saga berip koyayım.
Süytip etsem,
Tuvra bolar
Dep, nege di, sezemen…

-Aytuvıñız
Agay, durıs.
Em durıs ta sezesiz,-
Dedim sonda
Tañ-Ahmedtiñ
Tınışlatıp yuregin…
Künler kuvıp
Neşe yıllar
Ketip turı köresiz,
Eskerüvli
Esteliktiñ
Tavarıhlı küşligin.

KELDİHAN KUMRATOVA

Düzenleyen: Hasan Basri Eryiğit.