ŞUBURTMA

Menlibay’man Aksiyt eki kardaş Mecdiye’deki köylerinden Aktoprak’larga köp kisi köşeyatkanda,köşiyik bolup kengesip anlaştılar.Ataları anyaka köşüp analarıda avurgan üşün kollarındakı ayvanlarıman ızanların satıp altın yasap köşüyikte analarıda anyaka ketuguydu.Özlerindin avulundan bolup köşiyik kalkman barabar papırga minip Aktopraklarga İstanbulga keldiler. Kelgen vakıtlarında üykeni Menlibay 18,kişkenesi Aksiyt’te l4 caslarında edi.Ekevi bir üy tutup cerlestiler.Kişkenesi bir ayakkapçıdın kasına şırak kirdi.Üyken soyu leşperlikten başka iş bilmegenge İstanbul’da kalmay özünmen birge kelgen kalklarıman barabar köy kurup cerlesip leşperlik yasarman dep kardaşın taslap ketti.Aksiyt şıraklıktan sora işlerin arttırıp ayakkap yasap satmaga baslap bek bay kisi boldu.Menlibay’da özündün kalkıman birge bir köyge cerlesip leşperlik yasadı.Bulardın bala şagları boldu.Torunları boldu,özleri vaktı kelip anyaka köşselerde keride kalgan balalarıman torunları birbirevlerimen mektuplasıp,aradabir katnasıp cürdüler.
Menlibay’dın torunlarından Ablalim askerliğin İstanbul’da yasıyatkanda Aksiyt’tin balalarındın balaban ayakkap pabrikalarına,üylerine keter edi.Askerliktin pitken künüde gene pabrikaga kelip savlukman kalınız kaytaman degende onu cibermiy üylerine akettiler.Aksiyt’tin torunlarından akıldan biraz cengil matuv bolgan Kurmanbay’da onu bek süygen üşün mende Ablalim’men ketip köydün kalay ekenin körüyüm dep atasına egesti.Ablalim’de :
-Men onu köyge aketiyim,şimdi armanlar,bostanlar köterildi,geşenki künlerde adanasımdan kelgen mektupta köyde toylardın baslayıgı yazıvlı edi,toy körür,sorada men onu ya akelip taslarman,yada trenge mingizip ciberirmen dedi.Atasıda
-Köyde toy körsün bakalım,mınavdın ne ekenin köresin,mende kartayyatırman,anasıman ekevmiz bunu üylendiriyk diymiz ama özündiy etken bir kızda taptık,üylenmiymen dep erisip turadı,sen oga aytarsın belki seni tınlar.
Balalarımızga Nogayşadı bile üyretmedik,özümüz anca bilemiz,adetlerdi nedi biz bile bilmiymiz dedi. Kurmanbay’dı Ablalim’din kasına kosup ciberdiler.Ekevi köyge keldiler.Künlerden Çarşamba,ertengi künde köyde toy baslayık edi.Üyleniyik kızda casta aynı köyden bolganga eki yaktada toy baredi.Ablalim,Kurmanbay’dı alıp kızyaktakı toy üyüne aketti.Kelin kızdın özlerindin üylerinden şalgılar şalınıp,kızlardın oynap şıgarılganın kalav artından karap kördüler.Akşam ötmeğinden sora üyleniyik castın üyünde köydün üylenmegen cesları cıyılıp yene şalgılar şalındı,oyunlar oynaldı,bikelermen kızlar onlardı kalav artından karap seyrettiler ondan sorada kiyevdi aralarına kosup bir üyge akettiler.Bu üy üyken bir ayatman eki üşküylü bir üy edi.Üşküydün birevimen ayat’ta cayuvlar neler köterilgen,anavbir üşküy’de tösevli edi.Cayuvları köterilip takırşak kalgan üşküydün duvarlarındın kenarına cerden coğarda taktalar salıngan,onlarga tolusup oturdular.Kurmanbay bu bolganlardı zavkman seyir etti.
-Bizim şehir yerinde düğünler hiç böyle olmuyor,sizin düğün bu kadarmı dedi.
-Bizde toylar dört kün yasalır,pazar künü kiyev kapalganda piter,erkelerge bılay bolsada,bikeler pazartesi künü Betaşar yasarlar,senin anlayığın Pazartesi’de toyday birşiy bolur dedi.Ablalim.Caslar oturu ekende onlarman barabar kelgen şalgıcılar,üyerdekilerdin aytkan avaların şalıp kettiler.Birkaş cas köterip bir sandık akeldiler.Sandıktın işinden katlama,şilter,kolaş tay kamur aşlarıman kuru cemisler şıktı.Onu ortaga salıp üyerdeki caslar talasıp cediler.Bunlardın kız yaktan ciberilgenin ayttı Ablalim.Sorada caslardan birevi üydün işkerden töbesine bir mık kagıp bu mıkka bir arkan bayladı.Arkandın bir uşu cerge tiyiyktiy uzatıldı.Yene kız üyünden kelgeni aytılgan kenarı işlevli ak bir bokşadı ortaga salıp şeştiler.Bu bokşadın işinden kenarlarıman bir köşesi işlevli şevreler,girepler şıgardılar.Bunlar kelin bolayık kızdın özündün işlegen şevrelerimen girepleri eken.Bulardı arkanga sırasıman bayladılar,arkan körülmedi cergeşek şevre,girep boldu.Kurmanbay eki közün aşıp bu bolganlarga karap bek süyünüp Ablalim’ge :
-Bu ne boladı degende,o da:
-Buga biz ŞUBURTMA diymiz.Bu üydün bu odasıman ayatında tösevli cayuv ne taslamay bılay yasadılar anavbir üşküy tösevlidir.Bu üyde Pazar künü kiyev kapalgaşek köydün cası kelip oturur,kirip şıgar.Bu Şuburtma’da kiyev kapalgaşek biyerde turur,sora caslar onu şeşip alır,bokşasına tüyüp kelin tüsüyük üyge ciberirler dedi.Ertesi kün köy kalkına yemek berildi,ondansora köydün tısından kelgen misapirlerge yemek berildi.Köydün caslarıman,misapir kelgen caslarga,caslar sıprası yasalıp gene yamak berildi..Cumartesi künü kızlar kelindin bolgan üyünde kına keşesi yasadılar.Caslardan, süygenlerine kızlar kına saldılar.Ablalim’de özündün tanıgan kızlarından birevine tuyguzmay aytıp Kurmanbay’dı yarıkeşede kızlardın bolgan üydün terzesine aketti.Bu kız onun çınatay parmağına kına cağıp,aruv işlevli bir şevremen oradı.Ertesi kün şevredi şıgarganda çınatay parmağındın yarısına gadar kına bolganın kördü,işlevşi şevredi katlap ceketindin iş kisesine saldı Kurmanbay.Pazar künü kelin tüstü,köydün kenarında köy kalkıman yakın köylerdin kalkı cıyılıp küres yasadılar.Akşamda kiyevdi kiygizip üyüne aketip kapadılar.Bu dört kündün kalay geşkenin bilalmadı Kurmanbay.
-Bek köp süyünüp endiği ketemen,atama aytıp mende şuburtmalı toy yasasanız üylenirmen dep aytayıkman dedi.Ablalim onu istasyondan trenge mingizip ciberdi.Üylerine kaytkanda da üy kalkına,üylenmiymen dep tiresken Kurmanbay’dın;
Şuburtmalı toy yasasalar üylenirmen dep aytkanın ayttı.Onlarda şeer cerinde kaytip dört kün toy yasayıklar dep konuşup külüstüler.Kurmanbay özü trenden tüsüp üylerine akşam bardı.Atası Azamatakay’man anası özünden üyken akası,cengesi köydü,
köydeki tuvganların soradılar.Akşam ötmeği ciyatkanda onun çınatay parmağındakı kınadı körgenimen bu ne degende Kurmanbay kisesinden kınada oralgan işlemeli şevredi şıgarıp kına keşesi bir kızdın çınatay parmağına kına cakkanın,kınadıda bu işlevli şevrege oraganın,ondan sorada toydu keşe yarısınaşek anlattı.Üydekilerde onu
tınladılar endiği catayıkta, akası :
-Senide üylendiriyik, saga makılmı degende:
-Mende üylenirmen ama maga şuburtmalı toy yasarsınız dedi.Ertesi künlerde üyleniyik özündiy akıldan biraz cengil bir kız tabıp ayttırdılar salon ne tutup toy azırlıkları yasadılar.Kurmanbay’ga bir üy satıp alıp tösediler ama o illada Şuburtmalı toy yasanız,yoksa üylenmiymen dep tutturdu.Senin aytkanınday şeer cerinde dört kün toy bolmaz deselerde tınlamadı Kurmanbay.Atası köyge Ablalim’din atasına bir telgrap ciberip Ablalim’di şakırttı.Ablalim keşikmiy kelip ne bolganın soraganıman:
-Mınavı dedi Azamatakay; Şuburtmalı toy yasasanız üylenirmen dep tutturdu bu kaydiy boladı.Aytkanları tuvra bolsa biz şeer cerinde onun aytkaınınday toy yasıyalmazmız,emde biz köy toyu nesi bilmiymiz,özümüzdün adetlerinden erek kaldık,bikelerimizdin işbirevsi Nogay tuvul,kaytermiz dep seni şakırttım degende;
-Azamat akam dedi Ablalim; Bizim köyde toylar Perşembe baslap Pazar keşesi piter.Kelgen şakırtuvlardı köyde erkes üylerine catmağa aketken üşün toy yasaganga catkızayık cügü bolmaz,sora toy baslagan kün kız ayrı bir üyge şıgar,kiyevde ayrı üyge şıgıp adanasları,akranlarıman barabar dört kün toy yasarlar.Toylarımızda bılay bılay bolur dep toylarındın kaydiy yasalganın adetlerindin tutasın ayttı.Azamat akayda;
-Kayterekenmiz dep tüsünemen degende, Ablalim;
-Akam dedi,bikenmen anavbir ulunman bir konuş, kudanman,kudagıyınmanda
bir konuş,senin vakıtın cerinde,nede bolsa menim atamman ekevniz eki kardaştın ulları bolasınız. Mende atama aytayım cıyılsıp köyge keliniz,kızyaktıda akeliniz,köyde Kurmanbay’dın degenindiy bir toy yasarmız.Onun degenide bolur,sizde köyde dört kün toy kaydiy boladı eken körüp öz adetlerimizdin kalay bolganın üyrenirsiniz,men şimdi kaytayım köyde biz üy azirliği yasayık.Sizge kaber bergende kelirsiniz dep ayttı.Ablalim köyüne kaytkanson aldında bikesimen Azamatakay kelip Ablalim’din atasıman anasıman konuşup anlaştılar.Kaytıp ketip eki otbos tutup birevine kızyak,anabirevinede ulyak bolup özleri tolusup keldiler.Şalgıcılardıda kün evel konuşup köyge cuvuk kasabadan akeldiler.Köyde eki üy boşaltılıp birevine kelin bolayık kızman akranları cerlesti,anabirevsinede Kurmanbay’man özündiy caslar cerlesti.Ablalim’alardın üyleride em ul yak emde kızyak bolup eki yaklı toy üyü boldu.Caslar şalgı şalıp oynap castın kalayık üyüne tuvra ketyatkanda Azamatakay caslardın kasına kelip :
-Şuburtmalı üyge ketedi bolsanız menide aketiniz degenimen Ablalim külüp:
-Akam üylü kisiler o üyde kalmaz ama sen kelde şuburtmadın kalay bolganın kör dep onu aralarına alıp aketti.Yasalayık adetlerdin tutasın yasap dört kün toy ettiler.Akşam kiyev kapamay onlardı gene eki otoboska mingizip İstanbul’ga taman colcu ettiler.İstanbul’ga barıp üylerine cerlesken son Azamatakay’dın Nogay köy toyu körmegen cuvuklarıman kudası,kudagıyı bir araga kelgende yasalgan bu toydu anlata anlata pitiramadılar.Sizdide üylendiriyikmiz degende Kurmanbay’dın üyken akasındın eki kişkene balası bile sizdide üylendiriyik degende ŞUBURTMA’lı toy yasanız dep egesir boldular.

Güzel ve yaşanası düğünlerimizde eskiden uygulanagelen geleneklerimizden birisi olan damadın düğün süresince arkadaşları ile birlikte kaldığı evin tavanının ortasına gelecek şekilde tutturulup yere değecek kadar sarkıtılan bir urgana işlemeli şevre, mendil,grep gibi şeyler bağlanır ve buna ŞUBURTMA denirdi.Çocukluğumda bu damat evi ve şuburtma’yı şahsen çok severdim.Hayalimdeki şuburtma’yı bir hikayede canladırarak anlatmak istedim.Sav bolup savlukman kalınız.13 ŞUBAT 2009-01-09
Necdet ÖZEN
Aktepe(Rıpkıye)ALPU-ESKİŞEHİR