3 Nisan, 2025
0 Comments
1 category
| NOGAYLARDIN TURKIYE’GE KOSUVU | NOGAYLARIN TÜRKİYE’YE GÖÇÜ |
| Kaynak : Karaçay Çerkez Cumhuriyeti Nogay Televizyonu | |
| Ekleyen : Esenbuga | |
| Onyedınşı, onsegızınşı ömürler nogay halktıng tarihınde ende ayavsız em katı şaklar. Takka talasıp, bırıbırıne kavgalarman şapkınlık etıp turgan nogay mırzalar nogay halktın baktısıng onmaysız yagına urdular. Ene sol yıllarda nogay halktın sanı ayavsız kemeyıp basladı. Onsegızınşı ömürdung sekseninsi yıllarında yettı yüz ming nogay Turkiye ge köştü. | Onyedinci, onsekizinci asırlar nogay halkının tarihinde en çaresiz ve zor donemler olmuştur. Taht için, birbirlerine iç çekişmelerle saldırmaya devam eden mirzalar nogay halkının geleceğini zayıf taraflarından vurmuştur. İşte o yıllarda nogay halkın sayısı çaresizce azalmaya başladı. Onyedinci asrın sekseninci yıllarında yediyüzbin nogay Türkiye’ye göç etti. |
| Sosı yıllarda Turkiye ga köşiyek bolıp dört yıllık yazıvlardan song Osmanlı Padişahından ferman algan nogaylardın artınnan aytılgan yatlav tömende yazılgan. | O yıllarda Türkiye’ye göç etmek için dört yıl suren yazışmalardan sonra Osmanlı Padişahından ferman alan nogayların ardından söylenen şiir aşağıda yazılmıştır. |
| Ol zamanda kafkasya nogayları Osmanlıga temsılde Istanbul dep aytkan, Turkıye ga kelgen nogaylarda russiaga moskov dep aytadı eken. | O zamanlarda Kafkasya nogayları Osmanlıya temsilen İstanbul derlerdi. Türkiye’ye gelen nogaylar da Rusya’ya Moskova derlerdi. |
| Bırı kettı urum ga,Bırı kettı kırım ga,Batır el dıng balasıBızde ketıp baramızBiyik tavdıng kırına | Biri gitti Kırım’a,Biri gitti Rumeli’neKahraman yurdun evladıBizde gidiyoruzYüce dağların kırına |
| İSTANBUL’GA KÖŞÜV | İSTANBUL’A GÖC |
| Aylana akkan ak kobanAyrım ayrım keng togayKayda ketıp yoyıldıYagasına yayılıp kongan köp nogayKoban boyu kök ağaşAğaş bası burlendıTöh ay nege ettıYaman yalgan dunya basımızda turlendıKapıstaman badrajan kara suvda kaynasaÜyrenmegen yaslar dep bızım nogay ullardıPatışa tutup kıynasaOl zaman da ne etermız?Eğer patışa yol berse Istanbulga ketermızKetsek ne zat etermızAylak terıs etermızKetkenımız ne taptı?Mıng uş yuz otuz sanedeYa hayırga ya şerge depIstanbulga halk köştüKöştü bolsa ne taptı?Alpıska kelgen karalarEmşekteğı balalarBeren kalgır turk yerindeYayav yurup suv tappayAkırında kum taptıKayırga dep el köştüKayır kaydan tabılsınKayır suvga ketken songEl suklangan ak kobandı kaldırıpYer yartısı kara dengız kak yarıpKöp nogayım turk yerıne yetken songYayılıp kırda yaşaganKımızıman koy yılığın aşaganEllerden el ötüp maktalganAytuvlı nogay yurdu tas bolduKıl yalavlı kalmık bızge kas boldıEsap etıp karasang köp saneler avustuKöbsıngen iyt mırzalar erisıpAlem maytak, köp nogay, kalım nogayAvur yurttu tavüstüEdıl Yayık ekı suvBır sanede yayıkkada sıymadıkYerı yennet suvu serbetKeşınmege kütınmege kolaylıErıkken kun dombaylıEl suklangan ak kobandıng toppa tolu nogaylıYeryüzününg körkü depAğaşay bar karaganŞorkragı şor şor etıp ağaganKıyıvlu yağa koban barKobanda ayrı kuyruk saban barKobanda taram taram toğay barToğay tolu nogay barBu ne degen koban tolu el edıkNe şık yaşay turu edıkYarlıkban yalgızlık bızge yos bolduKalım şerkeş köp nogayTeng yaşagan tolu koban bos bolduAzgana kalgan nogaygaAk kobandan ayırmayMavlemız bırge köştüSavdat alsa bızdenOrıstın ötpeğı azık bolar tınglangızMınnan arı bız ketsek karıp kasarnogayga yazık bolar anglangız.Kettı yıllar.Tömen akkan ak kobanday aktarılıp.Ane Edıldey bolup bayıpYarık yayıktay yayılıpTavlar, taslar, keng şöller,Döngül döngül kök köllerDört yagası kıyıvluDerya dengız,Alem maytag alem kıyavlıAltın orda elım edıngYok boldıngSom yureklı batır edımArt boldumArgımaktı saylap mıngenAruvlerdı sernep alganYilik maydı mol yegenKımızdı baldı sımırgenYıgıtlerını ördögenYıravlarını sıylaganHan biylerın saylap bılgenHalk edıkEndı bugun azaydıkKollarımız ab argın boldukYavlıkban bızıktıSöngen yurttan angladıkKemsılıkben zorlukka,Harp bolganda teng boldukEndı bızdı korlamaga şalışkanlarAz şıkpazIyerşeng kırgen ordagaTüz kabardı eş aytpazBırevlerı kedem derBırevlerı bebem derÖzgelerı yangıp turganAsılından adasganYetım ösgen balagaŞıbjıy sogan salgandayAguv berıp kusturur.Adet yoldu mıttırır.Buzgın salıp aragaHalkımızdı yılatar.Eh nogayım nogayımYanım süygen aziz kalkımTeren tamır emensınNuh ayelden kelesınSav dunyaga urluk taslapKop mılletke dem tamlapYangı yurtlar baylaysınKart bolsan da yaşaysınNegedeseng niyetıngKöz yaştan da tazadıNegedesen yuregınKarakustun koynundaŞahit bolup uşadi | Döne döne akan ak KobanAyrı ayrı geniş dogaNereye gidip kaybolduKıyısında yayılıp yerleşmiş çok nogayKoban boyu yeşil ağaçAğaç bası kuruduTuh ah neden yaptıKotu utanç dünyası başımıza çullandıKapuska ile domates kara suda kaynasaCahil gençler diye bizim nogay oğullarımızıPadişah tutup katletseO zaman ne yaparız?Eğer padişah yol verse İstanbul’a giderizGitsek ne yaparız?Elbet terhis oluruz.Gidenlerimiz ne buldu?Binücyüzotuz senesindeYa hayıra ya şerre diyeİstanbul’a halk göçtüGöçtü de ne buldu?Atmışa gelen büyüklerEmzikli bebeklerYerinde kalası Türk yerindeYayan yürüyüp su bulamadanSonunda kum buldu.Hayıra diye el göçtü.Hayır nerden bulunsun?Hayır suya aktıktan sonraEllerin kıskandığı ak Kobanı bırakıp,Yer yarısı kara denizi tam yarıpÇok nogayım Türk yerine vardıktan sonraDağılıp kırda yaşamışKımızı ile koyun iliği yemişEllerden el üstünlüğü ile övülenDillere destan nogay yurdu taş olduKıl yalavlı kalmuk bize yakın olduHesap edip baksan çok seneler geçtiÇoğunlukla it mirzalar inatlaşıp,Alem hayran, çok nogay, koklu nogayDeğerli yurdu bitirdi.Edıl Yayık iki nehirBir senede Yayık’a da sığmadıkYeri cennet suyu şerbetGeçinmeye, yaşamaya kolaylıErıkken kun dombaylıEllerin kıskandığı ak Koban’ın dopdolu NogaylıYeryüzünün görkemi diyeAğa cay var bakılanPınarı şırşır diye akanParça parça kenarlı Koban varKobanda ayrı kuyruk saban varKobanda çizgi çizgi doğa varDoğa dolu nogay varBu ne denilen Koban dolu el idikNe mutlu yaşayıp gidiyordukFakirlikle yalnızlık bize kısmet olduKoklu Çerkez çok nogayBarış içinde yaşanan dolu Koban boşaldıAzıcık kalan nogayaAk Koban’dan ayırmadanKaderimiz birlikte göçtüVer alsa bizdenRusların ekmeği azık olur dinleyin.Buradan öteye biz gitsek gariplik kaplarNogaya yazık olur anlayın.Geçti yıllar.Aşağı akan ak Koban gibi aktarılıp.İdil Nehri gibi kıvanıpYarık Yayık nehri gibi dağılıpDağlar, taşlar, geniş düzlükler,yuvarlak yuvarlak mavi gollerDört yakası parçalıDerya deniz,Alem hayran, alemin kıyamadığıAltın ordu elim idinYok oldunEsas yürekli batur idimArt oldum.Erkek ati şahlandırıp binen,İyileri secip alan,İlik yağını bol yiyenKımızı, balı kafasına dikenYiğitlerini ödüllendirenSanatçılarını ağırlayanHan beylerini seçmeyi bilenHalk idikArtık bugün azaldıkKollarımız yop yorgun oldukDüşmanlıkla bozgunuSönen yurttan anladıkKötü muamele ve zorbalığa,Harp olduğunda maruz kaldıkArtık bizi horlamaya çalışanlarAz çıkmazSığınmayla girdiği orduyaDoğru haberi hiç söylemezBirileri dayım derBirileri kardeşim derBenlikleri yanıp duranAslından kaybolanYetim büyüyen çocuğaBiber soğan koymuş gibiZehir verip kusturur.Adeti yolu unutturur…Nifak sokup arayaHalkımızı ağlatır.Ey nogayım nogayımCanım sevdiğim aziz halkımDerin köklerinle eminsinNuh ailesinden geliyorsunTüm dünyaya hazine bırakıpÇok millete dem veripYeni yurtlar bağlıyorsunYaşlı olsan da yaşıyorsunNeden desen niyetinGöz yaşından da temizdiNeden desen yüreğinKara kuşun koynundaŞahit olup uçuyor |
Category: 2008