14.-15. yüzyıllarda yaşadığı tahmin edilen Asan Kaygı’nın da özel bir yeri vardır. Kırgız, Kazak, Karakalpak ve Noğayların sözlü geleneğinde bir düşünür ve ozan olarak karşımıza çıkan bu sanatkâra, tarihte adı bilinen ilk Türk filozofu denilebilir.

XIV. asırda önde gelen ozanlar şiiri, usta söz hüneri, Kazak, Karakalpak ve Nogay halkları arasında aynı zamanda revaç bulmuştur. XIV-XV. asırlarda yaşayan Soppaslı Ozan Sıpıra, Asan Kaygı ve Jiyenşe’nin İdil, Yayık ve Türkistan olaylarıyla münasebetinin manası ve önemi bundandır

Özellikle Soppaslı Sıpıra jırav, Asan Kaygı, Dospanbet ve Jiyen Jıravlar karakalpak edebiyatının alt yapısınız oluşturmuşlardır.

Asan Kayğı’nın İdil’e ithaf edilen ve Karakalpaklar arasında da yaygın olan kobayırının bir bölümü şu şekildedir:

…İzel bulha, ilen bar,
İlen bulha, könön bar,
Könöñ bulha, yünen bar.
Yünen bulha, yereñ bar,
Yereñ bulha, halkın bar,
Halkın bulha, dankın bar.

Ay İzel-yer, İzel-yer,
Ay İzel-yer, İzel-yer.