GELENEKSEL KIRIM TATAR KADIN KIYAFETİ
REŞİDE HACIÖMEROVA
Geleneksel Kırım Tatar kadın kıyafeti
Her bir milletin kendi kültürü, yaşam tarzı ve milli giyimi vardır. Bir topluluğun giyimi onun asırlarca edinen tecrübesini, yaşayış
düzenini, estetik anlayışını, kültür seviyesini göstermektedir. Eski zamanlarda Kırım tatarlarının giyimi yün, deri ve çeşitli kumaşlardan
dikilirdi.
Kırım tatar kadınları baş süslenmesine çok önem verirlerdi. Saçlarını özenle ikiye ayırıp örerlerdi.
Nazar değmesin diye örme saçlarının ucuna içinde saç duası bulunan dikdörtgen şeklindeki nazarlığı takarlardı. Başlarına genellikle
bordo renginde olan ve gümüş ya da altın iplerle nakışlanan (bazen küçük akçelerle süslenen) kadife fes giyerlerdi. Fes üzerine ince
beyaz uzunca bir eşarp (yani baş marama) atılırdı. Marama ve fes dışında büyük yün başörtüsü (şal), hafif ince başörtüsü (çember), renk
desenli başörtüsü (baş yavluk) çok kullanılırdı. Yörelere göre değişiklikleri olan kadın kıyafetlerinin yine de ortak özellikleri vardı. Geniş ve
dizden aşağı uzunluktaki keten gömlekler, geniş yenli uzun entariler, ayak bileklerinde bağlanan renkli şalvarlar vardı. Kırım tatar
kadınları yakaları altın veya gümüş şeritli olan pembe kaftan ve zıbınları üst giyim olarak giyerlerdi. Kaftanların boydan boya yırtmacı
vardı, yenleri dar ve bileklerde birkaç düğmesi bulunurdu. Vücudu şişmanca göstermek için kaftanlar pamuktan dikilirdi. Göğüs üzeri
göğüslük dikilirdi, onun üzeri küçük altın akçelerle süslenirdi.
Gümüş ve altınla süslenmiş ve büyük gümüş plakaları olan desenli geniş kemer (yipişli kuşak) bele bağlanırdı. Bazen örülmüş yün şal
üçgen şeklinde arkadan kemere bağlanırdı.
Kaftan üzeri kırmızı veya yeşil kumaştan dikilmiş ve kenarları kürkle vurulmuş kısa cübbe giyilirdi. Evlerinden çıktıkları zaman kadınlar
pembe veya yeşil fereceyle örtünürlerdi.
Günlük kıyafetin unsurlarından biri de basmalı peştimal, yani önlüktü.
Kadın ayakkabı çeşitleri de vardı ve hava şartlarına ve görevlerine göre değişirdi: sahtiyan çizmeler kışın ev içinde giyilirdi, sivri uçlu v
arkası olmayan gümüş ve altınla süslenmiş papuçlar yazlık ev ayakkabısıydı. Dışarıdaysa normalde terlik, kötü hava şartlarındaysa kat
(galoşlara benzer) giyilirdi. Merasimlerde altınla süslenmiş güzel ayakkabılar giyilirdi. Tüm ayakkabılar kırmızı, sarı veya siyah
sahtiyandan dikilirdi. Yağmurlu havalar için güzel işlenmiş ve ayakları çamurdan koruyan nalın ve tabaldırıklar vardı. Ev içinde
odalarda yünden örülmüş kalçinler veya renkli desenli çoraplar (sırlı çoraplar ) giyilirdi