0 Comments

Kazak emes, Sart emes Kambardın tübi Noğaylı
Kazak değil, Sart değil,Kambarın soyu Nogaylı

http://www.flip.kz/ajax/fullimage.php?idProduce=43330

KAMBAR BATIR

Jaksılar dastan aytayın,
Eveli alla sıyınıp,
Ekinşi kemil pirime.
Kulak salıp tındağan
Jamandık körmey tiride.
Batırlar kılğan kayratın
Kartaymay îurıp erîde.
Ertedcgİ erlerden
Nuska bolıp sonğığa,
Kalmağan ölmey biride.
Oylağanğa osmday
Opasızjenil düniye;
Tenizden şıkkan kurdimday
Jetpedİ eşkİm tübine
Kazmağa jıynap gavhar tas,
Aydaharday bolıp mas
Saktağan aîün inine
Aşka tamak, jayavğa at,
Tört tülik malğa1 könil şat.
Jaraydı eken kı’sılsa
Jurtının kıyın künîne
Altı ulı bar Ezimbay,
Kızı suluv Nazımday,
Toktadı barşa tiline.
Gaşıktık john oylan iz,
Bektermin dep koymanız
Şığarğan sözdin minine
Kız Nazım şıktı burandap,
On segiz tolgan jasına,
Kemşat borik kelisip,
Brİlliyant koydi basma.
Kara men töre kayğırdı
Bolsa dep bizben aşına.
Kazak pen Kalmak kanşa jan
Habarlandı suluvdan
Dabısı jurtka şaşüa,
Jolbarıstay altı uldıiî
Aybatman seskenip,
Kele almadı eş bende
Ezimbaydıfi kasma.
Tavıs kustay türlenip,
Konıravday altın künirenip,
Erteli-keş serüvenge
Şıgadı maylap şaşın da.
Jennetten şıkkan horlarday
Forımma karasan,
Kızıkpaydi kay adam?
Ol Nazımnm naşına?
Süyegi asıi dür edi,
Kıldaydın özi biledi.
On törünşi ayday bop
Tüsedi kİmnİn kasına?
Alpıs sorndık er keziÜstine asıl kiygizdi
Jorğadan jcgip kara kök
Küymeli arba mingizdi.
Közi tüsken bendenin
Jüregin ottay küygizdi.
Aşılğan güldey nurlamp
Kılığımen süygİzdi.
Özi tefinin işinde
Aşırıp devren sürgizdi;
Uvızındajarığan
Erte tuvğan bağlanday
Tolıksıtıp jürgizdİ.
“Nazımğa tandav koyanı -dep’
Bul habardı Ezimbay
Alaska tegis jürgizdi
“On eki j asar baiağa,
Mal jayıp ketken dalağa,
Kalmasın, -dep- katardan”
Bularğa aytip bilgizdi.
Toğız kabat torkadan
Kamzol kiydi kınama;
Tandap Nazım tiymese,
Tolkığan könil tına ma?
Almakka erkim Qtalap kıp
Sıyında jappar Qudayğa.
Kazak pan Kalmak Noğaylı
El edi jatkan kurala;
Nazımnm körnıey ak jüzin,
Jandı kişi iyinde,
Sabır kılıp turama?
At saptırıp, toy kılıp,
Aşıkkanda toyğizıp,
Jıyıldı jurt jamağa.
Bir töbenin üstinen
Kız Nazım şıktı basma
Saldırıp biyik mimara.
Nazımdı malsız almakka
Şaldar da jaman jelikken,
Kartayğan adam kop eken
Kempirden könil zerikken.
Jarastı dep kiyedi
Eltiri kara borikten.
Katından üyinde
Kaygılanıp j ilaydı,
“Suluvdı alsa bayımız,
Ayırıldık -dep- şerikten.”
Ümitker bolıp barşa tür
Sabağman üzip ap
Jesem -dep, pisken örikten”,
Altın tuğır üstinde
Nazım otır konaktap
Ak tuyğmday erikken.
Kara men töre talasıp,
Fonmına karasıp,
Aldınan ötli köriktcn.
Kız Nazmının maydanı
Er toptm boidı bazarı.
Tüsedi köpke sevlesi
Kağazday kirşiz ajan.
Osınşajurttın artmanAvmadı janğa nazarı.
Jerdİn jüzin şandatti
Jıyılğan korşap adamı.
Kaska men j aysan bekterdin,
Tavsildı akıl, amali
Beri de ötti şubırıp
Kalmadı jaksı, jamanı,
Tefiizdin boyı noğaylı
El eken ösken jağalı.
Jarlmı bayğa lengerdi,
Könilinc haliktın jel berdi
Kız Nazımnm zamanı.
Suradı suluv söz aşıp,
Avzınan dür şaşıp.
“Bar ma eken- dep dalada
Jigittin keimey kalğanı?”
Suluvdan tizdi küderin
Demeli bolıp turğan kop,
Kaytpakşı boldı üyinc
Beride bİrdey ökpelep.
On eki bavlı Özbekte
Ezimbay edi kara kök
Arılmaşan uvızı,
Sabada pİser kımızı,
Arğı atası asıl tek,
Osmşanın birevin
Tal boyma körmeydi ep.
Kapalanıp Nazım tur
Kabağın tüyip kaygı jep.
Birev aytıp bildirdi:
Merekege kelmegen
Elimbaydın balası
Kara kaska attı
Kambar bek
Erlikti elden ısırgan
Ayıbı jalğız, kedey”-dep
Javap bermedi kız
Nazım Jıyılıp turğan kisige,
Karamadı nazar sap
Eş bendenin tüsine
Kaîağam kelmese
Baskamenen isi ne?
Kattı battı kapalık
Ülken menen kişige.
Jurt eves bolğan suluvdın
Könli avdı strtman
Er Kambardın küşîne
Altı ağasın, ekesin
Akıl men Nazım biyledi.
Kayiardı berin adamnnî
Bİrevİn tandap tiymedi.
Munaradan tüsti de,
Kök jorganı j ektirip,
Keltirdi barkıt küymeni.
Jaksı kördî(Kambardı)
Maktavm esitip bİlgelî,
Kanday türü ekenin.
Közimen körip, bilmediSuluv da kayttı’üyine
Er Kambar bolıp süygeni.
Jigİtinde Elimbay.
Jurt iyesi bolğan ban.
Kol kuvsinp sıyîadi
Ğazİz lutıp barşajan.
Ol künde perzent jok edi
Düniye malın jiydı san.
Jetpiskejası jelkende
Bağı tayip basman
Dastarkannan ketti nan,
Oyman sıkıp uvayım,
Bir bala berip kudayım,
Könİlin taptı Ravşan,
Alatavday aybatt,
Haliktan tastı kayratı,
Tındanız sözdi Kambardan.
On altı jaslın işinde,
Av kılıp Kambar jöncdi,
Alpis üyli Arıktın,
Toksan üyli tobırdan,
Joktığına karadı,
Suiîkarınalıp kolına,
Tulparm minip kcledi,
Aralap adam barmağan,
Dariya ülken köl idî,
Kaz bencn kavınız sıyısıp,
Jıyılıp jatkan jer edi,
Sunkar, üyrek, şağala,
Birkazan, tarğak, kökkutan,
Er türli kustı köredi,
Tomağasın stpırıp,
Sunkarın siltep saladı,
Kez kelgenin januvardın,
Doptay kağıp aladı,
Tüske deyin ilgeni,
Töbedey bölip kaladı,
Koterip tastay berüvge,
Kambardın koli taladi,
Jarlılık sığıp könlinen,
Kizıkka meyiri kanadı,
“Kasımda adam barına? -dep
Tönirekkc karadı.
Arbağa başkan pişendey
Tulparğa artıp baradi.
Jağalay konğan kedcydin
Aşılğan ebden aranı.
Ezimbaydm balası
Künine kıyın jaradı.
Alpis üyli arıktın,
Toksan üyli tobırdm,
Kabil boldı tobası-
Kaynadı mayğa kazanı.
Kara kaska atka jem bcrip
Künİnc kördi şabıstı,
Kambardın bar dep tulparı
Alaska bardı dabısı:
Kedeysin değen kisigcKılmaydı batır namıslı.
Astmdağı bedevi
Suvıtuvı tüsken son
Uşkan küspen janstı.
Kuymday şanı burkırap,
Atkan oktay zırkırap,
Kiladı jakm akstı.
Süngigen suvğa üyrckicy,
Jasmırıp kaldı az.
Panalap biyik kamıştı.
Dabilın koyıp, sunkar sap,
Bolraağan küni minin ap
Köldegi kustı tavısti.
Jurttıfi könili tınadı
Ekpini kattı davılday
Erliğin cbden sınadı.
Ağayım kuvanıp
Aliağa şükir kıladı
Kümisten tağıp kargısın
Sofuna erip tazasm,
Av kılıp Kambar şığadı.
Kasmdağı kumayı,
Tanınan tartıp talayın
Tav tekeni jığadı.
Ayırıldı jırtılıp
Kiyik pen atkan kulanı.
Ayt-büytine karamay
Ak bökendey josıtıp
Ayğayin salıp kuvadi.
Aşuvmenen ayamay
Tülparğa kamşı uradı.
Nayzamen özi şabaktap,
Tazısı jetip tamaktap,
Kasap soyğan tşkidey
Kan sasıtıp kıradı.
Tüs kaytıp besin bolğanda
Artına moym buradı.
Kara kaska attı kaiılarıp,
Maiîdayın sürtip dem aİıp,
Şıltmm şegîp turadı.
Serkedey basıp takimğa
Semizin tandap jiynadı,
Arığın tandap almadı.
0nın berin arlkanmcn
Bir atka kaytıp sıyadı?
Alpıs üylİ arığının,
Toksan üyli tobirdııî
Aşıkkanın toyğızdı.
Batır tuvğan Kanıbardın
Tiymedi jokka ziyanı.
Şekesinde Kambardın
Bar eken altın tuiımi.
Surap alğan Kudaydaıı
Elirabay hannm kulını,
Eşkimge aza bennedî.
Kızdan da zıyat kılığı.
Av kılıp sığıp jönedi.
Üyinde bolnıay tınımı
Dalada jatkan jayilıp
Buğı, kiyik kundı.Ordalı kulan obığıp,
Bir beleğe jolığıp,
Januvarlarjabığıp,
Köbeyip ketti sığını.
Tağı da koymayı avladı
Tavdağı kiyik, buğını.
Karsağı bar kasında,
Tazısının alğanı
Tülkinin arlan kızılı.
Kulaktan salınıp,
Jaratkanğajalmıp,
Bir jar taska kamalıp,
Bönler korkıp uhydı.
Kazak emes, Şart emes
Kambardın tübi Noğaylı
Azuvsız andı tavısıp
Koymadı kırıp onaydı.
Kulan menen kiyiktin
Dalada jatkan biri jok
Burmğı kızık bolmaydı.
Tulparın kölden suvarıp,
Aralap jürip keledi
Ağası kalın toğaydı.
Etpetinenjığıhp,
İşine sattın tığılıp,
Tumsığınan kan akkan
Köredi ölgen toraydı.
Hadiysa dep bul kanday
Tönirekke karasa,
Kuyrığın kısıp butına,
Jolbarıs jatır ınıramp
Şabuvğa tappay oraydı,
Ottay közi kızarıp
Inıranğan davsı zoraydı
Kaharğa minip Er Kambar
“Kaytesin,” – dep sen zafigar
Kudaydan medet suraydı
Jatkanday boldı şokken nar
Aybatti küşti arsttannım
Kasma katıp jakımdar?
Tarığıp Karabar söyşeydi
Jaratkanğa kılıp zar:
“Aldımda ağam, artımda
Süyenip jürgen inim jok,
Aynaluvğa jerim tar,
Gayıp İyren kırık şilten
Kısılğan kimi bolğm jar!
Kızıl gülin soldınp,
Seksenge şıkkan ekemdi
Sermende kılma, Hak jappar!
Basıma salıp uvayım
Jalğızdi mendey kılma kor.
ösıdan jetse ajalım,
Koyilar kayda mazarım?
Jep ketedi -ay orınsız,
Toğayda uşkan kargalar.”
Kambar ayttı tulparğa:
“Kanattı tuğan pırağım,
Ağa-ini sen edin
Tar jerde joldas şırağım.Moynın altın tayaktay,
Kamıstay eki kulağın,
Tört ayağın kazıktay
Tönkergen kese tuyağm.
Suluvlığın sümbidcy,
Jılkığa raenen sıyağın.
Ajalımjetip osidan
ÖIip ketsem omun jok.
Özİne melim bul jağım.
Kara kaska at kaltirap,
Osınşa nege korkasın,
Şak bohp turmay tırnağın,
Kıyın ekenjalğızdık.
Jabığıp kattı jıiadim.
Ajal jetpey jan şıkpas
Tevekelge bel baylap
Peşenemdi sınadım.
Bul sözdi aytıp er Kambar
Serinin bardı kasma
Bolğay dep asıl muradım.
Sol uvakılta joibarıs,
Tüginin berin jatkızdı,
Kulağın jımıp j asırdı,
Kerendey aşıp avızm
Arıştan jaman tıkırdı.
Davisı jerdi köşirip
Nar mayaday bakırdı.
Bürkittey jazıp tırnağın
Tulparğa banp asildi.
Kambarda kaytpay uıntıhp,
Bar kayratm şakırdı;
Kuyrığman küterip,
Aynaldırıp basman,
Laktırıpjiberip.
Kırık kadam jerden asırdı.
Kulağan jarday dürs etip,
Inldavğaeli jok,
Deminen tüsip basıldı.
Toksan üyli tobırdın,
Kabı! bohp tobası Saktadı
Kuday batırdı
“Osuna, -dep- kayraün?
Tumsıkka tara baltamen
Sonday mıktı serini
Jalğız urıp katırdı.
Kaininin şıktı işînen
Er Kambar kılıp köterip;
Jönelip ketip baradı
Jolbarısın öiıgerip,
Kuynğm jerge şubatıp,
Aldına mıktap basadı
Tört ayağın tengerip.
Ülkcndigi basının
On eki karış kazanday
Mıktılıgı serinin
Tamaşa kıldı el körip;
Suvıtıp koyıpjatkanşa,
Kara kaska tulpardıiı
Kantaruvın jazdı da,
Bayladı meyiz jem beripAyağına salğam
Oktığı taza kilden
Körgen jan kayran kaladı
Tiyegi kümis şiderdi.
Tebingilik jüni jok
Terisi bohp jarğaktay
Arıktap ebdenjüdcdi.
Kabağı karday jabılıp,
Ertelİ-keş sabılıp,
Minisi kattı avda da
Avıt-avıt şabılıp;
Tuyağı taska kağılıp,
Şomıhp terge jüzedi.
Jatkızıpjafm fîıştımen,
Kuynğın tarap süzedi.
Aİtmnan tağıp kuyıskan
Er ebzelin tüzedi.
Kur al aydın terisi
Tayaktısm kiyedi
Sadakka salğan oktay bop
Tulparğa to!a minedi.
Karşığasm köterip
Koline Nuvdın jönedi.
Kırmdap ötip baradı.
Sunkann tutıp betine,
Tüskenjoli Kambardm
Şubırğan maldın izi edi.
Jağalay kuhn baylağan,
Tenizdİn boyın jaylağan,
Kız Nazmının avılının
Üstine tüsti kozderi.
Mum körip Kambardın
Jokşıhk kirdi esine.
Kımızı bar dep ak tiydin
Tüsemİn barıp nesine
Kırmdap ötip baradı
Sunkann tutıp betine.
Kara kaska tulparı
Jerdi tartıp tabanı
Alşandap basıp asıkpay
Avıldın şıktı setine.
Bulttay şıkkan ayğa uksap
Tur edi Nazım nurlanıp,
Atlas köyİek üstinde,
Kök arbağa süyenip,
Şıbıktay beli burahp,
Süyretip altın şaşpavm,
Ordağa barıp kiredi.
Boz jorga attay ırğalıp,
Ah urganda avzınan,
Tütini sığıp suluvdın,
Jüregi ketti otjanıp.
“Kara attı Kambar karamay
Ne sebepten ketti?” -dep
Aşuvı keldi doldanıp.
“Aksa belim karayıp
Kaldı ma -dep- apirmay?”
Şar aynasın kolğa alıp,
Sunkarday közi süzilip,
Jılamay könili buzılıp;
Aynağa közin tur salıp.
Karanğı tartıp könili,
Kız Nazmının işine
Kapalığı sıymadı.
Şakırıp jakm jengesin
Ordanı tegisjıynadı.
‘Tüs kaytuvğajetkizbcy,
Bir urşiktayjibekti
İyirip ber,” -dep kıynadı.
“Ökpeler, -dep, -sunak kar1′
Nazmının sözin sıyladı;
Şüykesin sozıp şapşandap
Berinin bası kakşandap,
Buyırğan isin bitirip,
Aytkanın ckî kılmadı.
Otız katın oynaktap
Örmeğin tezdep jügirtİp,
Tabanı jergejarılıp
Kulanday saldı dübirdi.
Jürgcnde İyin liresip
Toktalıp biraz kîdirdi
“Kaldındar, -dep, keşİğip”
Keyis kılıp Nazım bülindi.
İrgeden kağıp kazığın
bir uşı kölge ilindi.
katındar kayttı üyine
“Razı bol,-dep, koş endi
Balamız jılap, karnı aşıp
Uramın dese bayımız
Aytarmız dajalınıp
Aldık, -dep, -senin tilindi.”
Qız Nazım mindi örmekke.
İyisin jupar sasıtıp,
Aşıktık lüsti basma
Süyegin jaman jasıtıp;
Dayarlap koydı şarağa
Kasma kımız taşıtıp,
“Kaytkanda Kambar işsin”, -dep
Arak penen şaraptı,
Sandıkka salıp sakladı,
Bötelkege aşıtıp.
Tenizden sığıp er Kambar,
Katarlap artıp keledi
Kaz benen üyrek tirnanı.
Tulpardın jügin bitirip
Toltırıp üslin ırğadı.
Karşığanın kıranı
Kanattı kusti kırğanı.
Şıhmnın tutıp kumarı
Anma moym burmadı.
Körinedi Nazmının
Aldina örmek kurganı!
Kambar ayttı özine;
Osığan kÖilİlim bölinîp
Umıtıp ketse jurtımdı
Kudaydın -dedi, -urganı.”
Melim boldı batırğa:
Akıl men öner is elip
Kızdırmak üşin turğam
Kısılğan jerde şabadı
Kara kaska tulparı.
Nersİz oktay kafiğıtıp
Kizıkpen kölden su işpey
Taİadı şarşap şaftjuüp;
Toktamadı kidirip
Öte şıktı karğıiıp.
Söylese almay Kambarğa
Tağı da kaldı armanda,
Olırğan suluv köz tutıp.
Aşuvı keiip Nazmının
Asav tavday tuvladi
Kapalanıp Kambardan
Jüreği katlı soladı.
Kılışın alıp kolına
“Adıra kal! -dep, -sen örmek’
AHı jerden turadı.
Jibekke ketti janı aşıp
Ne boldı-dep, -şırağım
Jengeleri şuvladı.
Kanı kasıp betinin
Reni kumday kuvradi
“Toklay tur! -dep, erjiğit!”
Ötİp ketken Kambarğa
Şakırıp kolin buİğadı.
Kara kaska tulpardm
Basın tartıp kidirip,
“Ne deydi, -dep, bul mağan”,
Javabm kızdın tındadı.
Sonda Nazım söyİeydİ:
“Kayırılmay kayda barasın.
Han süyekti Kambar-ay !?
Kabağı katıp şarşaptı,
Kara atımını moynmda
Ökpe bavır jal var-ay
Arızıma menin.kulak sal
Akılın bolsa, anğar-ay.
Ak tösimnin üstlüde
Kol tiymegen mal bar-ay
Şöldesen suvsm işseyşi
Bizdin üyge tüsseyşi,
Jatıp, turıp ketüvge
Kütkendey bizde jay-bar-ay!
Moymndı beri bursayşı,
Kuşaktasıp ekeymîz
Köriselik tursayşı,
Artında tiflgir jar bar-ay!”
Sonda Kambar şöyleydi!
“Ağayınım tavıstı
Kara attan böiek mailindi,
Sırtım bütin, iş lütin
Bilmeydi eskim elimdi;
Joldas kıldı Kudayım
Kedeylik degen zalimdi
Koy bağuv koldan kelmeydi,
At üstİııen soğıs kıp
Jemesem tavıp nanımdı.
Eki ayağım salaktap,
Aş boridcy jalakîap
Kiynadı joktık janımdı.
Uyadan jalğiz balamın,
Kus etin berip bağamın
Üydcgi eki kerimdi,
Oğan da nazar salamın,
Kanatıma alamın
AIpis üyli arığım
Senimenen oynaşanı,
Aynalar İsim kıyınğa
Ayıpka meni buyırma
Aytamın Nazım zarınıdı.”
Nazım ayttı Kambarğa:
“Büginşe bizge meyman bol!
İler kaşan ötipjüresin
Avıldin üsli uli jol
Katarlap salıp tösekti,
Kasına jakm jataym,
Tan atkaıışa ustap kol.
Alpıs üyli arığına
Asıkpasan barasın
Kardar emes bizden ol.
Mın koylı baydın balasın
İzine başkan aimaymın
Bekzatım menin peyilim so!
Er Kambar sonda söyledi:
“Oytkenifi bolmas, -dep,-
Kaüırına karasaiı
Men emes tandap tiyerin
İzdegenin asilik…
Inırsıtıp baylağan,
Köşkende loptap aydağan
Mastiğl sığar Kız Nazım,
Jilkı mcnen (üyenin.
Baylardı şalkar köl kılğan,
Kedeydi kala şöl kılğan
Jarlıği küşti iyenin.
İtjügirtip, kus salam
Sırkırap jaman süyegim;
Öz tenimnin işinde
Aytuvlı erdin biri edim.
Jolbarıs kanday azuvlı afi
Tar toğayda jolığıp,
Oğan da taban tİredim.
Kayratpen jenip öîtirip.
Şahı erlerdi keltirip
Alladan medet tiledim,
Jokta bolsa jomarttın
İsin lutip jür edim.
Kol ustasıp kız Nazım
Uvağda kilsam senimen,
Bir jaman keiip malı kop
Alıp ketse, ayinlıp
Abıroyım astlar,Kayğımenen basılar
At basınday jüregim
Sonda Nazım şöyleydi
“Dimiye boktm azdığın
Kayrattı ay jiğit eley me?
Saka kılğan bar ma eken
Korğasm kuvıp keneyge?
Janı var kişi konakka
Kız şakırsa ke’mey nıe?
Basıma salıp uvayım,
Jahndırğan Kudayım
Jalğız attı kcdeyge.
Esen tursam sav bolıp
Eş uvayım jemeymiıı,
On eki bavlı Özbek’ten
Tak otırmın demeymin
Sayratıp tildi kömeyden
Jağımdı kayrap bezeymin,
Beren tuvğan bala edin,
Jurtka tulğa bolğanday,
Sol sebep seni tejeymin,
Akılın bolsa oylap tur,
Endigîsin Özin bil
Aşırıp munan ne deyin?”
Kambar men Nazmının
Asilik bolsa talaşı,
Hasiret koymay aytısıp
Uzadı sözdiil salası
Ajıramay türedi
Ekeyinin arası,
Engimege aynahp,
Ötip ketti keşigip
Kaytatuğın şaması
Üyinen şıktı dalağa
Nazmının ülken ağası.
Karındaşı kasında,
Okalı borik basında…
Köldenendep tur eken
Kambardın kara kaskası
Kürgennnen son bulardı
Aşuvğa mindi kabırşak
Adamda jaman sol edi,
Sakalı uzın akımak
Aykayın salıp keledi,
Bakıravık neme edi,
Hngi esektey aıîkıldap
“Koraz, Daraz, Alşıoraz
Kaydasın dedi Karımsak?
Kor 1 ağanı emes pe
Jalanayakjarlının
Jürgeni bizgejakmdap?
İtlilerine aytadi:
“Ak semserdî kohna ap
Mandaym janp, basın şap,
Jerge tiissin moyını,
Keledi kimmen oymı?
Kızğa tansık mirzanın
Kılışpenen könilin tap.”
Besev edi belgili
Ezimbaydm tentegİ,
“Kayda, -dep- kedey”jügirdi
Kolında bir bir keltegi
Jın urğanday burkıldap
Adamnın berin jıynadı.
Tüsip kaldı bir jerge
Basman tcri-telpegi
Altavmın işinde
Akılı köp artıkşa
Aişıoraz edi erkeği
Ağalarına aytadi:
“Kambardın könİlin kaldırma,
Kayrattı tuvğan er edi,
Boİar dep bir künder keregi.”
ICarımsak sonda şöyleydi,
Berine kılıp ökpeni:
“A!dı, artında kara jok
Bul kedey bizden köp pe edi?
Koraz senin j amanın,
Avildın lisîin jo! kılıp,
İrgeni janap otkeni,
Ajahnajetkeni. Kabirşak,
Daraz kaydasın?
At üstinen avdarıp,
Kolin baylap Kambardıfi.
Del kötinc tep, -dedi.
Tuvmay ketkir Alşioraz
Küzime meniiı körinbe,
Tur, joğal, avlak ket”, -dedi.
Aitı uldıfi işinde,
Ekem, şeşem arkalap,
Ayavh ösken
Nazımdı Jalğiz attı kedeyge
Bermegimiz ep pe edi?”
Alşıoraz ayttı; “Ağalar,
Süyinbe maldın köbine,
Kimdi kırıp tastaysm .lan
körinbey közine,
Kötere almay jürsinder
Bergenin Kuday öziiıe,
Menin de keidİ- aşuvım
Senderdiiı aytkan söziiıe,
Üy jığılıp kalğanday
Koyninnın bir kap jeline
Eşkİmnin tilin almaysm
Edircndcp berinde,
Pişirip nandı demine
Eki talay İs bolıp
At kulağı lenesse;
Panalarsm tığılıp
Osınm barıp jenine
Elimbay hatmifi balası
Karasan arîh tefine:
Karındasın kem bolmas
Batırdın tüsse şenine;
Ağaymmen oyiasıp,
Nazımjandı kosayık.
Kalasa Kuday tenine.
” Daraz ayttı: “Ağalar,
Arıyık eken bizden de
Alşiorazdın akıh;
Ağaş üyli özbegin,
Süyek tamir boladı
Kudaydan sonğı jakının
Oylağanğa kidirip
Osı eken istin makulı;
Kekti bolıp ketpesin
Noğaylının batın.
Azuvlımen öşiksen
Tiygizer ziyan akın.”
Bul sözdi esilip tentekter
Tayağın jerge tastadı.
Berinin kaytip aşuvı.
Mıyığman bir külip
Nazmının tarttı takımı.
Jöneiip Kambar baradı
Şaiığıtıp jerdi tuyağı
Tulparın sığıp tasın.
KizNazımğajavşı ğip
Jıytrmajigit jiberdi,
Kalmaktın ham jurtınan
Kuvrık jalı tüyilgen
Kur aygır ustap jılkıdan
Jolğatüsipjosıtıp
Jorğalar minip bılkığan,
Susar borik basında,
Üstine kiyîp kulpıdan;
Kereyulı Kelmembet,
Söyleş kılıp kidirdi
Avıidın kelip sırtman
Ayağın jerge pan basıp
Manavrap közin zorğa aşıp
Ezimbay şıklı dalağa,
Turğanday bolip uykıdan
Ezimbay sonda söyledi,
Aşuvj kelip azırak
Beti ottay kabınıp;.
Omıravm köterip
Nar buraday şabınıp,
Belin buvmay jelbegey
Böri işigİnjamıhp,
Kabattap kiygen kamzofğa
Sıdıra tüyme tağınıp.
“Erteli-keş şubirıp
Konadı meyman ağılıp
Kedeyler meni ‘körmcse
Kaladı -dedi, sağınıp;
Otımnıfi basın bennedi
İzdcgcn joğı tabılıp.
Kereyulı Kelmembet
Sender de keldin sabıhp,
Alakevim keşkurım
Tanımavşı edim eşbirin.
Kayırlı bolsm saparın.
JÖnİndi kelgen suraymm
Jürsifîder, balam, nağılıp?”
Kelmembet sonda söyledi:
“Bolsın, -dep, cü, Ezimbay,
Arızımdı sizge aytaym
KÖtersen menin nazımdı
Savsağı altın sunkarğa
İldireyin dep keldim
Köldegi üyrek, kazındı.
Altayı kızıl tülkine
Kosaym dep oylap em
Kumay jüyrik lazımdı;
Tikbekke ak üy şuramın
El konbağan sazındı.
Buyırıp patşam jibergen,
Kaytalmayının bul jerden
îzdegenjoğim tabıîmay.”
Kelmembet tağı şöyleydi:
– Asıkpasan, bay-eke,
Müyizi uzın boz buka
Payikelİp ara lap,
Pelegindi ezedi
Artına karap burılıp
Aydayıiı desen süzedi
İyisi jurtkajayılıp
Pisken ankıp tüynegin,
Kolma ötkİr kezdik ap
Ortasman tiledi,
Jemekke erkim eves kıp
Körmey-ak sırttan biledi.
Kanattı karabürkitim,
Asırağan elpeştep
Akkuvındı iledi;
Kus etinen toyattap
Kevdesine minedi.
Dos adamın kayğırıp,
Duşpanm kattı küledi.
Osı aytkanım bolmasa
Tuğırğa sunkar konbasa
Noğaylı eün böledi.”
Kelmembet tağı şöyleydi:
Buğahk saîıp moynına,
Juvasıtıp kaytanım,
Asavmdı üyretip,
Azuvlı arlan börime
Jegİzemin kuyrığm
Bağlanındı süyretip,
Tistetemin tamağm,
Kabırğasın küyretip,
Ak saptı bolat nayzamen
Şanışkızamm tüyretip,
Tüleyden kaşkan tüİkindi
Ustaym kuvıp endetip,
Meken etken kırğavıhnnın
Kızığın korsem dep edim
Şengeldelip moynman
Lasın kuskajündetip.”
Kelmembet tağı söyledi:
Sen surasan, Ezimbay,
Aytayın kelgen jönimdi,
Arada j ürgen j engemin
Kiyemin kimbat tonındı,
Hemraert kişinin belgisi
Berseiı tezdet sonunda;
Eskim sağan tiye almaş
Ustasaiı menin kolımdı,
Javşi kıp patşam j iberdi
Jeti alası orındı,
Alatavday aybattı
Rüstenı-Dastaıı forımdı,
Eregissen onımen
Kurtadı ebden sorındı;
Şevleri men devleti
Kup özine konımdı
Bügin sağan meymanmın
Tandap soy semiz koyındi,
Kudatüsİp, kuynkjep
Kıİumız kızık oymdı.
Noğaylıdı şakırma
Özime bertoyındı;
Bir üyindi boşatıp
Saldırıp tösek at usta,
Tırnaday sozıp moynındı.”
Oîavdan sığıp dalağa
Alşıoraz sonda şöyleydi
“Jürsinder kaydan adasıp,
Kalmaktın kaska, bekten?
Eki iyiniiınen dem alıp
Ekpiııin kattı bilindi,
Karaman devdin erleri,
Aytar sözge, şmlavşı,
Sen ekensin zeriger,
Kclnıembet dep es.üvşi ek
İninnin osı körgeni
Biy eke sizde bar eken
Burmğınıfi Örneği
‘Maksi adamda jattıkjok,”
Jasm ü’ken ağasın
Köriselik kel beri”
Kelmembet sonda şöyleydi
Er ekensin Alşıoraz
Bala jolbarıs pisindi;
Jür ekensin seltefidep
Kayratm kısıp işindi;
Kezdestirdİ Kıldayım
İzdenİp şıkkan kisimdi;
Eregissen menimen
Körsetermin küşimdi;
Akılın bolsa jarkınım
Jibenne şarğa isimdi;
Kadirime jeter en
Tanımaysın tüsimdi.”
Sol sözdi aytıp Kelmembet
Körissen kel, -dep, şırağım’
Enkeyip kolin tısındı.
Jağadan ustap Alşıoraz
Taltıya tartıp tabanın,
At üşünen julıp ap,
Avdarıp jerge tüsirdi.
Javşığa kelgen batırdm
Zeresin jaman uşırdı,
Kelmcmbettin üstîne
Jiğiti saldı urıstı,
Tarta soktı tayağm
Bere almay köpke turisti;




Dostlar, destan söyleyeyim,
Önce Allah ‘a sığınıp,
Sonra kâmil pirime.
Kulak verip dinleyen
Kötülük görmesin hayatta.
Yiğitler gayret etmiştir
ihtiyarlığından evvel gençliğinde.
Geçmişteki yiğitlerden
Örnek olup geridekilere,
Kalmamış hayatta bir tanesi de.
Düşünen için böyledir
Vefasız yalan dünya;
Denizin derin dibi gibi
Ulaşamadı kimse dibine.
Hazinesi için mücevher toplayıp,
Ejderha gibi mest olup
Saklamış altın inine.
Açlara aş, yayalara at
Dört tidük malıyla memnun olup.
Yararmış işe başı dara düştüğünde
Halkının zor günlerinde.
Altı oğlu olan Azimbay’in,
Nazım gibi güzel kızı olan Azimbay ‘in,
Herkes sözünü dinlerdi.
Aşıklığını da siz düşünün,
“Beyiz ” diye bir kenara bırakmayın.
Söylediğim sözün bakıp kusuruna.
Kız Nazım yürüdü salına salma.
Yaşı onsekize geldiğinde,
Tilki kürkünden börkü yakışıp,
Pırlanta taktı alnına.
Fakir ile zengin kaygısına düştü
Bize yakın olsun diye.
Kazaklarla Kalmuklar’dan çok insan
Bu güzelden haberdar oldu.
Memlekete ünü yayıldı,
Kaplan gibi altı oğlanın
Heybetinden ürküp,
Hiç kimse gelemedi
Azimbay ‘in yanına.
Tavııskuşu gibi süslenerek,
Altın çan gibi şıngırdayarak,
Gün boyu gezintiye
Çıkardı yağ sürüp de saçlarına.
Cennetten çıkmış huriler gibi
Endamına bakarsan,
Hangi adamın ilgisini çekmez ki,
O Nazım ‘in güzelliği?
Soyu gerçek bir asil idi.
Tanrının kendisi bilir.
Ayın on dördü gibi
Kimin kısmetine düşecek?
Her metresi altmış somluk

Pahalı elbise giydirdi
Kara gök yüğrük atın çektiği
Üstü kapalı at arabasına bindirdi.
Gözü takılan insanların
Yüreğini ateş gibi yaktı.
Açılan gül gibi nurlamp
Tavırlarıyla kendisini sevdirdi.
Yaşıtlarının içinde
Herkesten üstün yaşattı;
İlk günden ana sütünü doya doya içen,
Erken doğan kuzu gibi
Bütün güzelliğiyle yürüttü.
“Nazım ‘a eş seçeyim “- deyip
Bu haberi Azimbay
Bütün Alaş ‘a duyurdu.
“On iki yaşındaki çocuğa,
Bozkırda mal güden çoban ‘a,
Kalmasın geride, – diye “
Bunlara da haber verdi.
Dokuz kat ipekten
Yelek giymiş beli saran;
Nazım seçerek evlenmese,
Coşkun gönül durulur mu?
Herkes evlenmek için bekleyip
Yüce Allah ‘a dua etti.
Kazak, Kalmuk, Noğaylı
Yan yana yaşayan boylar idi.
Nazım ‘in görmeden ak yüzünü,
Canlı kişi evinde
Sabredip durur mu?
At yarıştırıp, toy yapıp,
Aç olanı doyurup,
Toplandı halk oraya.
Bir tepenin üstüne
Nazım kız çıktı başına.
Büyük bir minare yaptırıp.
Nazımı malsız almak için
İhtiyarlar bile heveslenmiş,
Yaşlanmış insanlar da çokmıış
Kocakarıdan bıkmış olanlar.
Yakıştı diyerek giyer.
Kara kuzu derisinden başlığını.
Kadınları evinde
Kaygılanıp ağlar.
“Güzeli alırsa, beyimiz,
Ayrılırız kocamızdan, -diye
.” Hemen herkes ümitlenip
Dalından koparıp alsam,
Yiyeyim deyip ermiş kayısıdan
” Altın tahtın üstünde
Oturuyor güzel Nazım,
Atmaca gibi eğlence arayan,
Fakir ile zengin kapışıp,
Endamına bakarak
Önünden geçtiler güzel kızın,
Nazım kız’in meydanı
Herkesin oldu pazarı.
Herkese yansıyordu şulesi
Kağıt gibi tertemizdi siması.
Bu kadar halkın içinden

Hiç kimseye bakmadı.
Yeryüzünü toza dumana kattılar
Dört bir yanını kuşatmış insanların
Seçkin, zengin beylerin,
Tükendi gücü, çaresi.
Herkes geçti akın akın
İyisi de, kötüsü de.
Denizin boyunda Noğaylı diye
Kalabalık büyük bir halk vardı.
Fakiri zengine eş kıldı,
Halkın gönlüne heves sızdırdı,
Nazım Kız ‘in o anı.
Güzel, sordu söz alıp,
Ağzından inciler saçıp.
“Dışarıda var mı ki,
Delikanlılardan gelmeyip kalanı? “
Güzelden umudunu kesen
Ümitlenen pek çok insan,
Evine dönmeye mecbur oldu
Hepsi birden öfkelenerek.
On iki boylu Özbek ‘te
Azimbay düldül gibi seçkin biriydi
Taze taze sağılmış,
“Saba “da hazır durur kımızı.
Soyu ceddi, dedeleri asil,
Bunca insanın birini de
Kendisine denk görmedi.
Nazım duruyor üzülmüş
Kaşını çatık hüzimlenmiş.
Birisi söyleyip anlattı.
“Eğlenceye gelmeyen
Azimbay ‘in oğlu
Kara kaska atlı
Kamber bey
Yiğitliği herkesten üstün,
Var bir tek kusuru, fakirdir, “-diye.
Cevap vermedi Nazım Kız,
Toplanan insanlara.
Bir kez olsun bakmadı
Hiç kimsenin yüzüne
İstediği gelmese
Başkasıyla işi ne?
Üzüntüsü canına yetti
Büyüğün de, küçüğün de
Milletin gönül bağladığı güzel
Çok ilgi duydu görmeden
Yiğit Kambar ‘in gücüne.
Altı ağabeyi ile babasını
Ahlıyla hükmedip Nazım,
Toplanan herkesi geri çevirdi.
Birini seçip evlenmedi.
Minareden indi de,
Kır atını koşturup,
Getirtti kadife örtülü at arabasını.
Gönlü Kambar ‘ı sevdi
Methini işitip bileli.
Nasıl biri olduğunu
Gözüyle görüp tanımadı.

Güzel de evine döndü
Yiğit Kambar idi sevdiği.
Geçtiğinde Alimbay
Yurt sahibi han idi.
El pençe divan durup hürmet eder,
Değer verirdi tüm insanlar.
O günlerde çocuğu yok idi
Dünya malım topladı hesapsız.
Yetmiş yaşına geldiğinde,
Bahtı uçup başından,
Sofradan gitti bereket,
Gönlüne sızıp vehim endîşe.
Bir bala verip Huda,
Dileğine kavuşturdu Ravşan.
Aladağ gibi heybeti,
Halktan üstün kuvveti,
Dinleyiniz sözü Kambar ‘dan.
On altı yaşında,
Avlanmaya Kambar başladı,
Altmış evli Arık boyunun,
Doksan evli yoksulun,
Eksikliklerini giderdi.
Şahinini alıp koluna,
Tıılparına binmiş geliyor.
İçine insanın girmediği,
Derya, büyük göl idi,
Kaz ile kuğu sığışıp,
Toplanıp durdukları yer idi,
Şahin, ördek, martılar
Birkazan, tarğak, kökkutan1,
Her türlü kuşu görür,
Başlığını çıkarıp,
Şahinini uçurur,
Rast gelen hayvanları,
Top gibi yuvarlayıp alır.
Öğlene kadar yakaladığı,
Tepe kadar olur.
Kaldırıp bir yana toplaya toplaya,
Kambar ‘in kolları yorulur.
Fakirliğini unutup bir müddet,
Avın eğlencesine yiğit dalar.
“Yanımda adam var mı?-diye
Etrafına bakındı.
Arabaya doldurulmuş buğday gibi
Tulpanna yükleyip gitti.
Yayılarak konan yoksulların
Açlıktan kabarmış çok iştahı.
Azimbay ‘in evladı
Zor gününe yaradı
Altmış evli yoksulun,
Doksan evli avamın,
Kabul oldu duası,
Kaynadı yağla kazam.
Kara kaska atım yemleyip
Ona hergün koşturdu.
“Kambar’w tulparı var” diye,
Alaş ‘a ünü yayıldı:
“Fakirsin ” diyen kişiye

Namusuna leke sürdü diye kızmaz.
Altındaki güzel tulparı
Tavına geldikten sonra
Uçan kuşla yarıştı.
Hortum gibi toz kaldırıp,
Atılan ok gibi fırlayıp.
Uzağı yakın yaptı.
Suya dalan ördek gibi
Saklanıp kaldı biraz,
Büyük kamışa sığınarak.
Nara salıp, şahin uçurarak,
Her gün, hiç. olmazsa bin tane avlayarak
Göldeki kuşları tüketti.
Halkı ondan memnun kaldı.
Hızı kuvvetli fırtına gibi
Kahramanlığını bir güzel gösterdi.
Akrabalarını sevindirip
Allah’a şükretti.
Gümüşten tasmasını takarak,
Arkasına tazısını alarak,
Kambar avlanmaya çıktı.
Yanındaki tazısı,
Sabahtan başlayarak
Dağ keçilerini yığdı.
Sayısız çok idi
Avladığı geyik ile kulanı.
Kimseye aldırmadan,
Karaca gibi koşup hızlı hızlı
Nara salıp kovaladı.
Öfkeyle acımadan
Tulparına kamçı vurdu
Mızrakla delik deşik edip,
Tazısı boğazına sarılıp
Kasabın kestiği keçi gibi
Kanlarını akıtıp öldürdü.
Gün yükselip Öğlen olduğunda
Arkasına dönüp baktı.
Kara kaska atı bağlayarak
Alınım silip, dinlenerek,
Tütününü içip durdu.
Keçi gibi diz altına yatırıp,
Semizlerini seçip topladı.
Zayıflarını bıraktı, almadı
Onların hepsini alsaydı
Bir tek ata nasıl sığardı?
Altmış evli yoksulunun
Toksan evli avamının
Aç karınlarım doydırdı.
Yiğit olan Kambar’in
Kimseye zararı olmadı.
Kambar ‘in şakaklarında
Vardı altın perçemi.
Tanrıdan dileyip almış,
Azimbay Han ‘in yavrusu
Kimseye kaygı vermedi.
Kızdan fazla terbiyesi.
Avlanmak için çıkıp gitti,
Evinde rahat etmeden.
Bozkırda otlanan
Maral, geyik tükendi.

Kulan sürüsü darmadağın olup,
Böyle bir belâyla karşılaşıp,
Hayvancağızlar perişan olup,
Arttı av olup ele düşeni
Hiç durmayıp avladı.
Dağdaki geyiği, maralı.
Çakalı var yanında,
Tazısının avladığı
Tilkiden de kızıl, erkek tilki.
Kulakları sallanıp,
Yaradan ‘a dua edip.
Kayalara arasında kaldı sıkışıp,
Kurtlar korkup, uludu.
Kazak değil, Şart değil
Kambar ‘in soyu Nogay ‘di.
Av hayvanları tükenip
Çevresini kırıp geçirdi.
Kulan ile geyikten
Kırda bir tane bile kalmadı.
Eğlencenin tadı kalmadı,
Gölde atını suvarıp
Gezerek geliyor,
Sık ağaçlı ormanı.
Yüzüstü yere serilip
Çukurun içine saklanıp.
Burnundan kan damlayan
Ölmüş bir domuz gördü.
Bu nasıl bir şey diye
Etrafına baksa ki,
Kuyruğunu ayaklarına sıkıştırmış,
Bir kaplan kükremekte
Saldırmaya fırsat bulamadan,
Gözü ateş gibi yanıyor,
Kükremesi giderek artıyor.
Yiğit Kambar öfkelenip,
“Neyaparsın sen azizim, bana?”
diyerek Huda ‘dan yardım istedi.
Yere çöken bir deve gibi,
Heybeti kuvveti üstün arslan.
Yanına nasıl yaklaşsın ki?
Üzgün Kambar şöyle dedi:
Tanrıya dua edip,
Önümde ağabeyim, gerideyse
Dayanacak kardeşim yok,
Dönmeye yerim dar,
Kırk erenli dervişler
Zor günlerde yardım edin!
Kırmızı gülü soldurup
Seksen yaşımdaki babamı
Hak Cebbar, ağlatma!
Başıma zorluk çıkarıp,
Bana, yalnız yiğide horluk gösterme .
Burada ölüp gidersem
Mezarım nerede olacak?
Yer de giderler boş yere,
Ormanda uçan kargalar
.” Kambar şöyle dedi atına:
“Kanatlı doğan tulparım,
Bana ağabey de, kardeş de sendin.
Zor zamanda yoldaşım, canım

Boynun altın bir dayak gibi,
İki kulağım kamış gibi,
Dört ayağın kazık gibi
Yuvarlak bir kasedir toynağın.
Güzelsin, bir sünbül gibi
Vücudun güzel bütün atlardan.
Ecelim gelirse işte burada.
Ölüp gitsem yerim yok
Sana malumdur bu halim.
Ey, Kara kaska at, titreyip,
Niye böyle korkarsın,
Tam geliniyorsa bürkiln başına,
Zor imiş yalnızlık dediğin.
Dertlenip çok ağladım.
Ecel gelmeden can çıkmaz
Ya, Allah, şans, diyerek
Alınyazımı şimdi deneyeceğim “.
Bu sözü söyleyip yiğit Kambar,
Kaplanın yanma yaklaştı
“Kabul ola en büyük muradım ” diyerek.
Bu vakitte kaplan,
Sırtını kabartıp,
Kulaklarını büküp,
Ağzını kocaman açıp
Arşları yaman kükredi.
Sesi yeri göğü inletip,
Koca maya gibi böğürdü.
Kartal gibi açıp pençesini.
Geldi de tu/para atıldı.
Kambar çekinmeden saldırdı,
Var gücüyle haykırdı;
Kuyruğundan tutup kaldırdı.
Başının üstünde fır döndürüp,
Fırlatıp attı.
Kırk adım Öteye düştü.
Kopan bir kaya gibi devrildi,
Hırlamaya hali yok,
Nefes alamadan yere serildi.
Doksan evli avamın,
Kabul oldu hayır duası
Korudu Huda yiğidi.
“Bu kadar mıydı var kuvvetin? ” diye
Burnuna baltasıyîa
Böyle güçlü kaplam,
Bir vuruşta öldürdü.
Kalın ormandan çıktı,
Yiğit Kambar yerden kaldırıp,
Yürüdü gitti oradan,
Kaplanını eyer üstüne yatırıp.
Kuyruğu sallanıyor kaplanın,
Önüne sağlamca yerleştirdi
Dört ayağını birbirine denk getirip.
Başının büyüklüğü,
Oniki karışlık kazan gibi
Cesaretini yiğidin
Halkı görüp seyretti.
Dinlendirip, yatıncaya kadar
Kara kaska tulpanm,
Eğerini aldı da,
Bağladı kuru üzüm vererek


Ayağına taktığı kösteğin,
Okluğu saf deriden.
Gören insan hayran kaldı,
Duşağı (kilidi) gümüşten idi.
Çimen kadar tüyü yok.
Derisi kupkuru olmuştu
Çok zayıflayıp, kuvvetten kesilmişti.
Kaşını çatıp öfkelenip,
Sabah akşam koşa koşa,
Hızı kuvvetliydi avda da
Durmadan koşturup,
Toynağı taşlara kertilip,
Kan ter içinde kalmıştı.
Yelesini tarakla yatırıp,
Kuyruğunu taradı iyice.
Altından kolan takıp
Eğer takımını düzeltti güzelce.
Geyik derisinden
Kaftanını giydi.
Yayla atılan ok gibi fırlayıp
Tulparına bindi.
Doğanım eline alıp
Nuv Koli ‘ne yöneldi.
Dosdoğru geçip vardı.
Şahinini yüzüne tutup
Kambar’in gittiği yol
Mal sürüsünün izi idi.
Kıyısını çevreleyerek tay bağlayan
Deniz kenarına yerleşen,
Nazım Kız ‘in obası
İlişti onun gözüne.
Bunu görüp Kambar ‘in
Aklına yoksulluğu geldi.
“Kımızı vardır diye, şu ak otağa
Nesine gidip varayım? ” diyerek
Kenarından geçip gitti,
Şahinini yüzüne tutarak.
Kara kaska yürük atı,
Toprağı eşeliyor tabanı,
Acele etmeden gururla yürüyüp,
Obanın dışına çıktı.
Buluttan çıkan ay gibi,
Nazım duruyordu ışık saçarak,
Atlas elbise üstünde,
Gök arabaya dayanarak
Fidan gibi beli kıvrılarak,
Altın saçbağını sürüyerek,
Otağa gelip girdi.
Kır tulpar gibi salınarak,
Ah ettiğinde ağzından,
Güzelin, buğusu çıkarak,
Yüreği ateş gibi yanarak.
“Kara atlı Kambar bakmadan
Niye böyle geçip gitti? “diye
Sinirlendi güzel pek.
“Beyaz yüzüm karardı mı,
Çirkinleşti mi, acaba? ” diye,
Yuvarlak aynasını eline alıp,
Şahin gibi gözü süzülüp,
Ağlamayıp, gönlüne burukluk gelip,
Aynaya bir göz attı.
Gönlünü bir karanlık bastı,
Nazım Kız ‘in gönlü,
Üzüntüsüne dar geldi.
Yakın yengesini çağırarak
Han sarayındaki herkesi toplayıp
“Öğle vakti geçmeden,
Bir kinnanhk ipeği
Eğirip ver, ” diye zorladı.
Küser bu yaramaz kız, diyerek
Nazım ‘m gönlünü kırmadı
Yumağı açıp çabucak
Hepsinin de başları kımıl kımıl ederek
Buyurduğu işi bitirdiler,
Söylediğini yerine getirdiler.
Otuz kadın koşturup,
Hamağı çabucak kurup,
Tabanlarının altı yarıla yarıla
Katır gibi koşturdular.
Yürüdükçe omuz omuza
Çarpıştılar, biraz duraklayınca
“Geç kaldınız” diyerek
Nazım, azarladı, öjkelendi
Kenarlara çaktığı kazıkların
Bir ucu göğe kadar uzandı.
Kadınlar gitti evine
“Razı ol, hoşça kal. ” diyerek
Yavrularımız acıkmış, ağlamıştır
Dövmeye kalkarsa kocamız
Yalvarıp, anlatırız.
Kabul etlik, senin isteğini yerine getirdik diye.
Nazım Kız, bindi hamağa.
Mis kokular saçarak
Aşk ateşi düşmüştü içine
Gururuna dokunup
Hazırlayıp koydu “sara”ya
Yanına kımız getirerek
“Kambar dönüşte içsin. ” diye
Arak ile şarabı,
Sandığa koyup sakladı,
Şişe/erde ekşiterek.
Deniz kıyısından çıkıp yiğit Kambar,
Sırtına atının yükleyip geliyor
Kaz, ördek ve turnayı.
Tulparma yükünü yükleyip,
Sırtına avla iyice doldurdu.
Kartalların en üstünüydü şahini,
Kanatlı kuşların hepsini avladı.
Tütününü içip keyifle,
Arkasına dönüp bakmadı
Görünüyordu Nazım ‘in
Önüne hamak kurduğu!
Kambar söyledi kendisine;
“Bununla ilgileneceğim diye,
Halkımı unutup gidersem
Huda beni cezalandırır. ” dedi.
Malûm oldu yiğide:
Akıl ile hüner birleşti
Gönlünü çelmek için beklediği.
Zor durumda koşturdu,
Kara kaska tulparı.
Eğri bir ok gibi oraya buraya
Merak edip, gölden su bile içmeden
Kendinden geçip, toz yuta yuta;
Durmadı orada birazcık.
Fırladı geçti üzerinden.
Kambar ‘la konuşamadan
Hevesi yine içinde kaldı,
Oturup, bakakaldı.
Sinirlenmişti Nazım
Asî at gibi kızgın, tepindi.
Kambar ‘a çok kızıp,
Yüreği iyice soldu.
Kılıcını alıp eline
“Kahrolası, kamall”diye
Altı yerinden doğradı.
İpeğe içi yanıp,
“Ne oldu, yavrum? ” diye,
Yengeleri bağrıştı.
Kam çekildi yüzünün
Rengi sapsarı oldu.
“Bekle, hele, ey yiğit!” diye
Geçip giden Kambar ‘a
Elini sallayıp bağırdı
Kara kaska cins atının
Dizgini çekip, bekleyip
“Ne diyor, bu bana? ” diye,
Kızın cevabını dinledi.
O zaman Nazım şöyle dedi:
“Görüşmeden nereye gidersin.
Han evladı, ey Kambar!
Yorgunmuş, kaşları çatık,
Kara atının boynunda
Yele var, öfke. kırgınlık da var!
Sözlerime kulak ver,
Aklın varsa, anlaşana.
Ak göğsümün üstünde
El değmemiş mal var, bakasana.
Susadıysan. içeceğimizden içsene
Bizim eve gelsene,
Bir gün misafir etmeye,
Ağırlamaya seni güç yeter!
Başını beri çevirsene,
Kucaklaşıp ikimiz.
Görüşelim, dursana.
Arkanda bir mağara, uçurum var!”
O zaman Kambar şöyle dedi:
“Akrabalarım bitirdi
Kara atımdan başka her şeyimi
Dışım sağlam, içim yanar
Bilmez kimse halimi
Eş eyledi Ali ahım bana
Fakirlik denen zalimi.
Çoban olmak elden gelmez,
At sırtında geçti ömür savaşarak
Ekmeğimi kendim bulmazsam,
İki ayağım boş boş salanarak,
Aç kurt gibi yalanarak
Yokluk camını çıkardı.
Ailede tek çocuğum ben,
Kuş etiyle besliyorum
Evdeki iki yaşlımı.
Onlara da bakıyorum
Himayeme aldığım var daha
Altmış evli fakirim.
Seninle gönül eğlendirirsem,
İşim zorlaşır benim.
Benim kusuruma bakma
Anlattım sana, Nazım, halimi. “
Nazım, Kambar ‘a şöyle dedi:
“Bugün bize misafir ol!
Nasıl olsa gidersin
Köy yol üstündeydi
Birlikte serip yatağı,
Yanına yakın yatayım,
Şafağa kadar el ele tutuşup.
Altmış evli fakirine
Acele etme, elbet gidersin
Yakın değil bize o
Bin koyunlu beyin oğlu bile benim için
Senin bir izine lâyık değil.
Beyzadem, benim niyetim bu
” Yiğit Kambar, o zaman şöyle der:
Nazım, “Nazım, bu böyle olmaz ” diye
Yaşıtlarına bakarsan
Ben değilim seçip evleneceğin.
Aradığın üstünlük, asillik
inleterek bağlayan,
Göçtüğünde sürü sürü süren,
Mestliği olmalı. Kız Nazım,
Yılkıyla devenin.
Zengini berrak göl yapan,
Yoksulu sessiz çöl yapan
Emri güçlüdür, Sahip ‘in.
Köpek koşturup, kuşla avlanırım,
Kemiğim pek sızlıyor,
Kendi yaşıtlarımın içinde.
Meşhur yiğitlerin biri idim.
Kaplan öyle yırtıcı bir hayvan ki;
Daracık ormanda karşılaşıp,
Ondan bile çekinmedim.
Cesaretle yenip, öldürüp,
Güçlü yiğitleri getirip(amp)
Allah ‘tan medet diledim,
Yoksul da olsam, cömerdin
Ben yolunda gitmekteydim.
El ele tutuşarak Nazım Kız,
Seninle and içsem,
Malı çok bir kötü adam gelip
Alıp gider de seni, ayrılırsak,
İtibarım sarsılır, Sıkıntıya düşer
At başı gibi yüreğim. “
O zaman Nazım şöyle dedi:
“Rezil dünya ‘nın kısalığını
Kuvvetli yiğit düşünür mü?
Saka yapan var mıymış?
Kurşun döküp aşık kemiğine?
İnsan, misafirliğe
Kız çağırdığı zaman, gelmez mi?
Yüreğime bir dert sarıp
Yalvarttıran ey Hudam,
Varı yoğu tek at olan, şu yoksula.
Sağlık selâmetle yaşarsam,
Hiçbir üzüntü duymam.
oniki boylu özbekten
Ayrı otururum demem.
Söylüyorum da gönülden.
Çenem i yor yora
Yiğit doğan bir oğlan idin.
Yurduna örnek olacak kadar,
Bunun için seni durduruyorum,
Aklın varsa, düşüne dur,
Bundan ötesini kendin düşün,
Bundan fazla ne diyeyim?”
Kambar ile Nazım ‘in
Üstünlük, soyluluk olup tartışması,
Hasret bırakmayıp herşeyi döktüler gönüldeki.
Laf lafı açıp söz uzamıştı,
Bir türlü ayrılamıyordu,
İkisinin arası,
Konuşmaya dalıp,
Vakit geçti, gecikti.
Dönme zamanı geldiğinde
Evinden çıktı dışarıya
Nazımın büyük ağabeyi
Kız kardeşi yanında
Simli, zerli başlık başında
Karşısına dikilmişti
Kambar ‘in Kara Kaska atı.
Gördükten sonra bunları
Kabırşak, çok öfkelendi,
İnsanoğlunun en kötüsü idi,
Sakalı uzun, ahmak,
Narasını atıp geldi.
Durmadan bağıran biriydi,
Eşek gibi artırarak
Dedi: “Koraz, Daraz, Alşıoraz
Neredesin, ey Karımsak?
Aşağılaması değil mi
Baldırı çıplak fakirin
Bize bu kadar yakın gelmesi?
” Kardeşlerine şöyle der:
“Ak kılıcını eline alıp
Alnını yarıp, başını kes,
Yere düşsün boynu,
Görelim, kimle oynamak ister?
Kıza tutkun bu beyin
Kılıçla arzusunu gerçekleştirl”
Meşhur beş yiğitti bu kardeşler,
Azimbay ‘in yaramazları
“Nerede, o yoksul? ” dîye koşturdu,
Elinde birer sopası.
Cin çarpmış gibi tepinip,
Adamlarının hepsini topladı
Düşüp kaldı bir yere
Başındaki börkü de.
Altısının içinde
Aklı üstün diğerlerinden
Alşıoraz idi en erkeği.
Ağabeylerine şöyle der:
“Kambar ‘in gönlünü kırma,
Güçlü, kuvvetli bir yiğit idi.
Bir gün lazım olur. ” diye.
Karımsak o zaman şöyle dedi,
Hepsine öfkelenerek:
“Önünde arkasında kimsesi yok,
Bu yoksul bizden çok mu?
Koraz, senin şu herifin,
Köyün üstünü yo! yapıp,
Evin tam yanından geçmiş,
Eceline susamış. Kabırşak,
Daraz, neredesin?
At üstünden indirip,
Elini bağlayarak Kambar ‘in
Tam kıçına tekme atın!” dedi.
“Lanet olsun sana, Alşıoraz,
Benim gözüme görünme
Kalk, yok ol, yıkıl karşımdan. ” dedi.
“Altı oğlan t n içinde,
Babamla annemin sırtında taşıdığı,
Nazlı büyümüş Nazım ‘ı
Vanyoğu bir tekaıı olan yoksula
Vermemiz münasip mi idi?
” Alşıoraz söyler: “Ağabeyler,
Güvenme malın çokluğuna
Kime gücünüz yetecek ki,
Hiçbir şeyi görmüyor şu anda gözün.
Taş lyamıyorsun uz kibirden
Huda’nın size bahşettiklerini.
Ben de artık çok öfkelendim.
Sizin dediklerinize,
Ev yıkılıp kalmış gibi,
Kibirden kabarmış göğsünüzün yeline.
Hiç kimseyi dinlemiyorsun
Böbürlenip hepiniz de,
Her şeye ‘ben bilirim ‘ diyen,
Kim bilir, zor bir gün doğarsa,
Mevki/erimiz eşitlendiğinde)
Saklanırsın gizlenip,
Gidip onun kanat altına.
Alimbay Han ‘in oğlu
Bakarsan soyuna sopıına.
Kız kardeşin kimseden geride olmaz,
O yiğidin lâyık olursa şöhretine.
Akrabalarla konuşup,
Nazımcığı evlendirelim. İsterse
Allah, kendi dengiyle
” Daraz şöyle der: “Ağabeyler,
Fazlaymış bizden de
Alşıoraz’m aklı. Evi ağaçtan olan
Özbek ‘le
Baksan, iki kardeş gibi akrabayız.
Allah ‘tan sonraki yakınındır o,
Düşünüp taşınacak olursak.
Buymuş işin doğrusu;
Düşman olup gitmesin
Noğayh ‘nın yiğidi
Azılının intikamını kazanırsan,
Dokunur sonunda bir zararı.
” Bu sözü dinleyen yaramazlar,
Sopalarını yere bıraktılar.
Hepsinin geçti öfkesi.
Bıyık altından gülerek
Nazım da pek mutlu oldu.
Kambar yönetip gider,
Toynağı atının yeri toz duman edip,
Toynağı atının yeri göğü inletip.
Kız Nazım ‘a aracı olarak
Yirmi yiğit gönderdi,
Kalmak hanı yurdundan.
Kuyruğu, yelesi bağlanan
Aygır yakalayıp sürüden
Yola düşüp dört nala,
Yorga atlara binip tam tavında.
Tilki börkü başında.
Renk renk güzel giysiler sırtında,
Kereyoğlu Kelmembet
Ses verip biraz durakladı.
Köyün gelip tam yanına.
Mağrur mağrur adımlayarak,
Uykulu gözünü zorla açıp,
Azimbay çıktı dışarıya.
Uykudan yeni kalkmış gibi
Azimbay o zaman şöyle dedi,
Biraz sinirlenerek
Yüzü ateş gibi yanarak,
Göğsü kibrinden pek kabarık,
Nar deve gibi azgınlaşıp,
Beline kemer takmadan
Kurt derisi kürkünü omzuna almış,
Giydiği yeleğinde kat kat
Düğmeler takılmış.
“Sabah akşam akın akın gelen
Misafir hiç eksik olmuyor.
Yoksullar beni görmezlerse,
Özlerler kısa sürede.
Evimde rahat bırakmıyorlar,
Aradığı yoku bulunup.
Kereyoğlu Kelmembet
Siz de koşturup geldiniz
Yatsı vakti geldiğinde
Hiçbirini tanımıyorum
Hayırlı olsun seferin.
Geldiğin yeri sorayım,
Oğlum, sebebi ne bu gelişinizin? “
Kelmembet, o zaman şöyle der:
“Peki, olsun isteğin, Azimbay,
Geliş sebebimi size söyliyeyim
Kaldırabilirsen, benim nazımı.
Parmağı altın şahine,
Avlatmak için geldim,
Göldeki Ördeğim kazınla.
Kızıl Altay tilkini,
Avlatmayı düşünüyorum.
Avcı, küheylan gibi tazıma.
Ak otağ dikmek için izin istiyorum,
Kimse daha oturmamış bir yurdunda.
Emir verip padişahım göndermiş
Dönemem ben bu yerden
Aradığımı bulmadan. “
Kelmembet tekrar söz aldı:
“Acele etmesen, ey bey ağa!
Boynuzu uzun, boz boğa,
Azgınlaşma vakti gelip dolaşıyor.
Keleklerini yeni çıkan ezer,
Arkasına bakıp, geri dönüp,
Sürmek istediğinde de siiser.
Kokusu halkına yayılıp
Olgunlaşmış mis kokarak keleğini,
Eline keskin bir bıçak alıp,
Ortasından böler.
Yemek için herkes heveslenip
Görmeden, dışından tanır onu.
Kanatlı kara kartalım,
Büyüttüğün üzerine titreyerek
Ak kuğunu senin yakalar;
Kuş etiyle beslenip
Gövdesine biner.
Arkadaşın üzülüp buna,
Düşmanın kahkahayla güler.
Bu dediğim olmazsa
Yerine şahin konmazsa
Noğaylı yurdun ortasından ikiye bölünür. “
Kelmembet tekrar söz aldı:
“Boynuna tuzak atıp ipten,
Uslandırıp da döneceğim,
Asi atını ehlîleştirip.
Azılı erkek kurduma
Kuyruğunu asî atının yedireceğim.
Körpe kuzunu sürükleyip
Boğazından ısırtacağım.
Kaburgasını parçalayıp,
Ak saplı, çelik mızrakla
Sançtıracağım eşeletip.
Korkudan kaçan tilkini
Kovalayıp saldırıp yakalayayım.
Oradaki sülün kuşunun
Eğlencesini görsem demiştim
Pençe attırıp boynuna,
Laçinimeparçalattırıp.
” Kelmembet tekrar söz aldı:
“Sen istersen Azimbay,
Söyleyeyim gelişimin sebebini.
Aracılık eden yengeyim.
Giyeceğim senden kıymetli bir kaftan,
Mert kişinin işaretidir,
Vereceksen tez ver kaftanımı.
Hiç kimse sana dokunamaz
Tutarsan benim elimden.
Aracı olarak padişahım gönderdi.
Yedi atası namlı
Aladağgibi heybetli,
Rüstem Dastan gibi boyu posu.
Ona eğer karşı koyarsan,
Mahveder hepten talihini. (Başına bela kesilir)
Debdebesi ile devleti
Kendisine çok uygun.
Bugün sana misafirim
Seç de kes bir semiz koyununu.
Dünür olurak gelip, “kuyruk ” yeyip,
Eğlence oyun yapalım.
Noğaylı ‘yi çağırma
Beni sen yedirip içirip doyur,
Bir evini boşaltıp,
Döşek serip, at yakala
Turna gibi uzatıp boynunu
” Otağdan çıkıp dışarıya
Alşıoraz, o zaman şöyle dedi:
“Yolun kaybetmiş böyle, nereden gelirsiniz.
Ey, Kalmak ‘in seçkin beyleri
Nefes nefese kalıp.
Acele ettiğiniz hemen anlaşıldı.
Karaman devin yiğitleri,
Söyleyecek sözün hatibi,
Senmişsin canı sıkılmış boş durmaktan.
‘Kelmembet’ diye duymuştuk
Kardeşiniz, şimdi gördü sizi.
Bey ağa sizde varmış,
Atalar geleneğini bilir/nişsin,
İyiler arasında yabancılık olmaz’ derler.
Yaşın büyük, ağabeysin,
Görüşelim, buyur, gel yanıma. “
Kelmembet, o zaman şöyle dedi:
“Yiğitmişsin Alşıoraz
Yavru kaplan gibi boy poşun.
Yerinde rahat duramıyorsun,
Zaptedemiyorsun kuvvetini,
Rast getirdi Hudam,
Aradığım kişiyi.
Tartışacaksan benimle,
Gösteririm sana gücümü.
Aklın varsa, evladım,
işimi seçime havale etme;
Kıymetimi anlardın,
Tanımıyorsun sen beni.”
Bu sözü söyleyip Kelmembet;
“Görüşmek istersen gel yavrum. ” diye
Eğilip elini uzattı.
Yakasından tutup Alşıoraz
Gerilerek kuvvetle,
At üstünden çekti aldı,
Devirip yere yıktı.
Aracılığa gelen yiğidin
Korkudan yüreğini hoplattı,
Kelmembet yere devrilince,
Yiğitler1′ başladı saldırmaya,
Çomakla vurdu var gücüyle,
Yenişemeden epeye dövüştüler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Benzer Paylaşımlar