İSKÂNI BA’ZI TÂ’İFE-İ NOGAY DER-ARÂZÎ-İ İSMAİL GEÇİDİ VE AKKİRMÂN

Mukaddema Halîl Paşa yurdına iskân olman Nogaylı tâ’ifesi kendülere tahsîs kılınan mahalle
kana’ at itmeyüb civarlarında olan Boğdan arazîsine tecâvüz ve mürur ve tâ’ife-i mezbûre ile
beynlerinde münâza’a zuhur idüb nizâ’lanm def ve ta’ addîl erini men’ husûsi Kırım hânı olan
Mengli Giray Hân hazretlerine fermân-ı ‘âlî-şân ile havale kılındukda Nogaylu’nun Boğdan
arazîsine tecâvüzleri nümâyân ve hân-ı müşarünileyh hazretlerinün taraflarından ta’yîn olman
‘Âdil Beğ mübâşeretiyle yine Halîl Paşa Yurdı dâhiline irâc’ ve iskân olınub lâkin Nogaylu
tâ’ifesine mezbûr mahallün ikâmete kifayet itmeyeceği zahir ve ba’de’1-yevm Boğdan
toprağında iskân olmmayacakları aşikâr ve bahir olamğla cümle mirzaları ve ihtiyarları hân
hazretlerine varub dehân-ı recâyı bâz ve kendülerine sakin olacak bir mahal ta’yîn olmmasmı
niyaz itdükl erinde Kırım ümerâsıyla meşveret idüb hadd-i zâtında mezbûr yurdun tâ’ife-i
merkûmeye kifayet itmediği nümâyân olmağla Akkirmân ve İsmâ’îl Geçidi kazaları
arazîsinden tâ’ife-i mezbûreye mukaddema tahsîs olman Halîl Paşa Yurdı ‘na mülâsık olan
mahallerden bir mikdâr arazî ta’yîn ve bucaklı ile muhâlata itmeleri içün beynleri tahdîd ve
tebyîn olmması münâsib ü cesbân idiği savâb-dîde-i ümerâ ve a’yân oldığım hân-ı
müşarünileyh hazretleri ‘arz u i’lâm itmeleriyle merkum kazâlarun Halîl Paşa Yurdı ‘na
muttasıl ve âsâr-ı ‘ümrandan hâlî idiği mertebe-i yakîne vâsıl olan arazîlerinde hân
hazretlerinün inzimâm-ı re’y ü ma’rifetleriyle îvâ ve iskânları içün evâsıt-ı zi’1-ka’dede tahrîr-
i emr-i ‘âlî-şân kılındı.

ZİKRİ ‘İSYÂN-I ‘ÂDİL GİRAY VE FİTNE-İ TÂTÂR-I NOGAY VE İNDİFÂ’-I FESÂD-I ÎŞÂN BE-ME’MÛRİYYET-İ HÂNI ‘ÂLÎ-ŞÂN
Bucak Nogay’ı Tatarlarından ba’zı eşrâr husûsâ Or Muhammed Oğlı Yûsuf Mîrzâ ve
karındaşları ve hevâdârları olan mirzalardan birkaç nefer bed-girdâr Devlet-i ‘Aliyye Isfahan
Seferi’yle meşgul ve karîn-ı vuku’ olan sulh-ı salâh-encâm i’tikâdlarmda gayr-i me’mûl
olmağla ağrâz-ı nefsâniyyelerini icraya zu’mlarmca intihâz-ı fırsat ve kalgahkdan bi-hasbe’l-
iktizâ ‘azl ve Yanboh’da çiftliğinde ikâmete me’mûr kılınmağla Kırım hânı Mengli Giray
Hân hazretlerinden mütekeddir oldığı mukarrer iken hân-ı müşarünileyh hazretleri şefkat-i
uhuvvete bina’ en niyazı üzere taraf-bürden-i ‘azimetine ruhsat virdükleri ‘Âdil Giray Sultân
meyânlarma [550] duhûl idicek sultân-ı merkûmı hubs-i muzmerlerini izhâra âlet ve
mukaddema Boğdân arazîsinden fermân-ı ‘âh-şân mucibince hân-ı müşarünileyh
hazretlerinün ma’rifetleriyle ihrâc ve tâ’ife-i merkûmeye nice zamandan berü tahsis olman
Halîl Paşa Yurdı ve havalisine iskân ü idrâc olmduklanm vesîle-i ‘akd-i cem’iyyet idüb
âsitâne-i devlete hân hazretleri ‘azl olınub hanlık Kaplan Giray Hân hazretlerine ihsan ve
Boğdân arazîsinden ihrâc olman Nogay Tâtârı yine arâzî-i mezbûrede iskân olınmaz ise
cümlemüz terk-i diyar ve Leh memleketinde ihtiyâr-ı meks ü karâr ideniz diyü muhâfız-ı
Bender vesâtatıyla irsâl-i mahzar itdükleri Kırım ahâlîsine mün’akis oldukda Kırım
memleketinün cümle ‘ulemâ ve sulehâ ve meşâyih ü ümerâsı hân-ı müşarünileyh
hazretlerinün harekât ü sekenâtları kıstâs-ı şer’ -i kavîme muvafık ve mikyâs-ı kânûn-ı kadîme
mutabık olub dâ’imâ a’yân ve ağniyâ ve fukara ve zu’afayı kemâyenbağî hıfz ü hirâset ve her
hâlde muktezâ-yı şerî’at-i garrâ üzere hareket itmeleriyle cümlesi rızâ ve şükran üzere
idükl erini mahzar-ı sadâkat-eserleriyle südde-i sa’ âdete ‘arz ü inha ve Bucak Nogayınun
Kırım hânlarmun ‘azl ü nasblan husûsında müdâhaleleri mesbûk bi’1-misl degül iken ‘akd-i
cem’iyyet ve bu güne fezâhate cesaret iden fıtne-engîzlerinün tasvîr itdükleri fetva mucibince
şer’ an müstehak ve seza oldukları cezâlarınun tertibi recâsıyla ümerâ-yı şîr-bünyânun Nûre’d-
dîn ve cümle Kırım halkınun mu’teber ve sütûde-âyîni Hâcî Murtazâ Mirzâ’yı ‘icâleten
fıristâde-i südde-i mu’allâ kılmalanyla hân-ı müşarünileyh hazretlerine hanlıkları ibkâ ve
mukarrer ve teşrîfat-ı mülûkâne ile mu’azzez ve muvakkar buyurılub sultân-ı merkuma
mukaddema me’mûr oldığı üzere varub çiftliğinde ikâmet ve Bucak Nogayınun wulemâ ve
mirzalarına dahi yerlü yerlerinde [551] ârâm ve Boğdan arazîsinden ref olmanlan yine arâzî-i
mezbûrede iskân itdirilmek üzere def -i cem’iyyet itmek içün nesâyih ü istimal etleri
mutazammın evâmir-i ‘aliyye irsal ve bağy ü fesâdlarmda ısrar iderler ise fetvâ-yı şerife
mucibince cezâ-yı şer’îleri tertîb ü icra ve te’dîbi iktizâ idenlerinün te’dîbi ile nâ’ire-i
fitnelerini itfa içün hân-ı müşarünileyh hazretleri me’mûr kılınub Kırım ahâlîsi ve mükemmel
kapulan halkı ve yerlü neferâtlan ve Özi eyâletinün bi’1-cümle zu’amâ ve erbâb-ı tîmârlan ile
Özi ve Bender muhafızları ve İsmâ’îl Geçidi ve Kili ve Akkirmân kazalarında mütemekkin
yeniçeri serdârları ve zabitleri bi’1-cümle neferâtlan ve yerlü neferâtı ve ‘umûmen harb ü
darba kadir ricali ve piyade ve süvârî ‘asker ile Eflâk ve Boğdan voyvodaları ve cümlenün
üzerine ser’ asker olub hân hazretlerinün re’y-i rezînleri ile hareket itmek üzere Hotin vâlîsi
vezîr Mustafâ Paşa’ya başka başka evâmir-i ‘aliyye tahrîr ü îsâl olındı. Lâkin bugât-ı
mezbûreye taraf-ı devletden virilen istimâletler ve hân hazretleri canibinden olman nasihatler
mü’essir ve kârger olmayub bi’z-zarûre hân hazretleri Kırım’dan hareket itmeleriyle
mukaddema me’mûr kılınan ‘asâkirün tevfiri ve Özi ve Bender ve Hotin ve sâ’ir ol havâlîde
olan dergâh-ı ‘âlî yeniçerilerinün tesyîri iktizâ itmeğin yeniçeri ocağında baş çavuş olan
‘ Abdü’1-bâkî Ağa ta’yîn ü irsal ve mirlivalık ile Köstendil sancağı mutasarrıfı receb Lûme’ye
-^^ liva’ -i mezbûr beğlerbeğilik ile ibkâ ve Hotin’ de sağ kol ağası olub mirliva payesi olan
Kolçak İlyâs Beğ’e Prizrin sancağı ber-vech-i ma’îşet zikr olman hidmetde bulınmak şartıyla
tevcih olınub Hotin vâlîsi vezîr-i müşârünileyhden bu hususun temşiyetinde ba’zı mertebe
rehavet hiss olmmağla Rumili vâlîsi Muhsin-zâde vezîr [552] ‘Abdullah paşa Kili ve İsmâ’îl
Geçidi havalilerine varub zikr olman ‘askeri yanına istishâb ve münâsib olan mahalde ikâmet
idüb hân hazretlerinün re’y-i rezînleri ile hareket itmek üzere başbuğluk ile iclâl olmmışidi.
Hân-ı müşarünileyh hazretleri Kırım ‘askeriyle Özi Suyı’ndan ‘ubûr ve vezîr-i
müşârünileyhün ‘asker-i zafer-yâver ile üzerlerine me’mûriyy etleri âvâzesi zuhur idicek zikr
olman müfsidlere hafakân-ı telâş ve ‘Adil Girây’un pây-i sebatına tezelzül ü irti’âş gelüb
nâçâr hân hazretleri tarafına iltica ve taraf-ı Devlet-i ‘Aliyye’den cürmi ‘afv olmmasım
iltimas buyurmalarını recâ itmeğin müşarünileyh hazretleri hazînedârbaşıları Muhammed Ağa
ile sultân-ı mezbûrı çiftliğine îsâl ve karîn-i zuhur olan vaz’-ı güstâhânesi ‘afv buyunlmak
içün âsitâne-i sa’âdete şefa’at-nâme irsal buyurdılar. Bu ahvâl hilâlinde mezkûr Yûsuf Mîrzâ
ve Timur Han ve Hapâç ve karındaşları Leh memleketine firar itmeleriyle Nogay tâ’ifesinün
şîrâze-i cem’ iyy etleri perîşân ve itdükleri kabâyih ü fezâyihe nadim ve peşîmân olub lâkin
cem’iyyetleri esnasında ol havâlîde vâki’ olan kaza ve kura ahâlîlerinün gasb u gâret olman
eşyâlarmun tazmini ve ba’zılarmun meks ü karârları içün Boğdan arazîsinden bir mikdâr
mahallün ta’yîni muktezâ-yı hâl olmağla hân hazretleri ma’ iyy etlerinde olan Tâtâr ‘askerini
Bucak Nogaylusı ve ba’zı serdengeçdileri Alddrmân nevâhîsinden Bender nahiyesi ve
‘Abdullah Paşa hazretlerinün kapulan halkı ve ma’ iyy etlerinde olan ‘askeri Akkirmân
nevâhîsinde cibâyet-i karyeleri ve Kili ve İsmâ’îl Geçidi ve İsakcı kazâlarmda sakin bucak ve
Nogay Tâtârı ve Özi muhafızı ‘Alî Paşa’yı ‘askeriyle Akkirmân nevâhîsinden Tâtâr Binan
nahiyesinde kışlamak üzere tertîb ü tevzî’ ve kendüleri mâh-ı recebün on yedinci güni İsmâ’îl
[553] Geçidi’ne vürûd idüb mahall-i mezbûrda vezîr-i müşarünileyh ile mülakat ve müzâkere
ve eşya tazmîni ve hudûd ü arazî ta’yîni ve bi’1-cümle Nogay ahvâlinün nizâm-ı tâmmına
müte’allik umun kemâyenbağî müşavere itdüklerinden sonra kendüleri Kili’ye ‘azîmet ve
mezbûrlarun rü’esâlan olan Nogay mîrzâlan ve Kara halkınun söz sahihleri ve Kevâplı isk^j^
Tâtârmun ağaları ve söz sahihlerini bi’1-cümle meclis-i şer’e ihzar ve da’vet buyurub
mukaddema bin yüz yiğirmi üç senesinde Bender sancağında tâ’ife-i mezbûreye tahsîs olman
Hahl Paşa Yurdı hâricinde Nehr-i Prut’dan Turla nehrine varınca tûlen otuz iki sâ’at ve ‘arzan
iki sâ’at ma’lûmetü’l-hudûd arz ve zemîn-i Boğdânlu müdâhalesi olmamak üzere Nogaylu
tâ’ifesine taraf-ı Devlet-i ‘Aliyye’den ihsan ve ta’yîn olınub ba’dehu otuz dört senesinde
Boğdân tarafına ihsan olman yerden gayrı mahalde îvâ ve iskânlarına imkân olmadığından
mâ’adâ zikr olman mevzi’de eytân ü îvâ tarafeyne enfa’ ve evlâ olmağın minba’d hudûd-ı
mezbûreden tecâvüz ve ta’addî ve Boğdân re’ ayasına bir delü zarar ve ziyana tasaddî itmeyüb
mukaddema sakin olduklarında her haneden birer rub’ viregelmişler iken hâlâ birer sülüs
virmek ve anlardan mâ’adâ tahrîr olman hüccetde tafsîl ve tenvir olmdığı üzere şürût-ı ‘adîde
ve ‘uhûd-ı ekîde ile arâzî-i mezbûreye girmeğe ızhâr-ı kabul ve rağbet ve tâ’ife-i mezbûrenün
bu makûle şenâ’ate birkaç defa cesaretleri vuku’ bulub sıdk-ı makâllerine çendân vüsûk u
i’timâd olmadığına binâ’en zikr olmdığı üzere bâ’is-i cem’iyyet ü fesâd olub Leh tarafına fırâr
iden mîrzâlan ba’de’1-yevm aralarına kabul itmeyüb müte’allikâtlarmdan beyni erinde
kalanları dahi Kırım’a nefy ü iclâ içün teslîm ve minba’d meyânlarmda bir güne kabahat vâki’
olur ise taraf-ı Devlet-i ‘Aliyye’ye bin kîse akça nezirleri olmağa ta’ahhüd [554] ve Haleb
rütbesiyle hân hazretlerinün kâdî’askeri seyyid Ebü’s-su’ûd Efendî’nün huzûrmda bi’1-ittifak
kabûli nezr ü mîsâk idüb evâsıt-ı şa’bânda iki kıt’a hüccet itmeleriyle bu gâ’ile-i hâ’ilenün
defi ahsen vücûh ile karîn-i hüsn-i hitâm ve Bucak Nogay’ ı ahvâlinün tedbîr-i nizâmı tamâm
olub ancak tazmîn-i emvâl-i husûsiçün ‘Abdullah Paşa ve sâ’ir leşker-i saf-ârâ ile hân-ı ‘âlî-
şân hazretleri birkaç eyyam zikr olman mahallerde meks ü ârâm idecekleri peyâmım îsâl ve
mezbûr iki kıt’a mümzâ ve mahtûm hüccetleri hilâl-i mâh-ı mezbûrda taraf-ı Devlet-i
‘Aliyye’ye irsal eylediler.

ME’MÛR-ŞÜDEN-İ VÂLÎ-İ RÛMİLİ BE-‘AVDET BÂ-MUHÂFAZA-İ NÎŞ

Mukaddema Bucak Nogaylusınun ihtilâl-i ahvâlleri hilâlinde Kırım hânı Mengli Giray Hân
hazretlerinün ma’ iyy etlerine me’mûr olan leşker-i mansûrun üzerine başbuğ ve mâh-ı mancûk
(jj^ i’tibân pür-furûğ kılınan Rumili vâlîsi ‘Abdullah Paşa’nun bucak ihtilâli pezîrâ-yı
nizâm ve eşya tazmîni ve mezbûrlarun Boğdân arazîsinde iskân ü temkininden gayrı umur
tamâm olub tazmîn husûsi Nogaylunun gasb itdükleri eşya ve hayvânâtun ‘aynları ve mevcûd
olmayanlarun kıymetleri ba’de’s-sübût ashabına teslîm ve hüccet olınmak üzere mukarrer ve
iskân maddesini ta’ahhüd ve iltizâm itdükleri şürûta mürâ’ât ile mukaddema sakin oldukları
Boğdân arazîsinde iskânları melhuz ve mutasavver olmağla mansıbı tarafına ‘avdetine hân-ı
‘âlî-şân taraflarından iltimâs-ı izn ü ruhsat kılınmağla hilâl-i mâh-ı mezbûrda vezîr-i
müşarünileyh Rumili ‘ne ‘avdet ve Niş Kal ‘ası muhafazasına teşmîr-i sâk-ı himmet itmeğe
me’zûn ve me’mûr ve hân hazretlerinün re’y-i rezînlerine tefVîz ü ihale buyunlan mezkûr
maddelerde müşarünileyh hazretlerine mürâfakat-i [573] muvafakate Bender muhafızı vezîr
Sirke ‘Osman Paşa me’mûr kılınmağla bünyân-ı ‘izz ü şanı ma’mûr kılındı.

ÂMEDEN-İ BAHT GİRAY SULTÂN BÂ-‘ASKER-İ KALMUK BE-CÂNİB-İ KUBAN VE RİC’AT-İ ÎŞÂN VE İTÂ’AT-İ BAHT GİRAY SULTÂN

Mukaddema tafsil ü beyân olmdığı üzere Bucak Nogayı ref-i râyet-i şekavet ü ‘isyan
itdükleri esnada her-bâr »j^’ gubâr-ı fitneyi kendüsine pîşe ve kâr idüb ve Deli Sultân nâmıyla
şöhre-i enam olan Baht Giray Sultân zu’mınca intihâz-ı vakt-i fırsat ve Kuban taraflarında
sâkin-i tavâ’if-i Nogay’dan Yedisan Nogay’ım kendülerine virmek üzere Kalmuk ‘askerini
uydırub Kuban tarafına ferş-i bûriyâ-yı sâye-i sıklet eylediği Kırım hânı Mengli Giray Hân
hazretleri taraflarından ma’rûz-ı pâye-i serîr-i südde-i mümâs ve bir mikdâr ‘asker ta’yîni
iltimas olmmağla hân hazretleri bi’n-nefs ‘azimet yâhûd kalgay sultân başbuğlık ile irsali
münâsib görilür ise ol veçhile hareket buyurub Özi eyâletinün ‘umûmen zu’amâ ve erbâb-ı
tîmârı ile Özi muhafızı ‘Alî Paşa ve Ohri ve Dukakîn ve İskenderiye sancakları mutasarrıfları
ve bi’1-cümle Kırım içinde ve Rumili ve sevâhil-i Tuna’da vâkı’a olan kılâ’-ı pâdişâhîde
bulman dergâh-ı ‘âlî yeniçerileri Kuban tarafına me’mûr ve hân hazretlerinün re’yleriyle
hareket itmek üzere Kefe eyâleti ile Kal’a-i Cedîde muhafızı vezîr İbşîr Hüseyin Paşa başbuğ
nasb ü ta’yîn olınub Bucak taraflarında fermân-ı ‘âlî ile hidmetde bulman başçavuş ‘Abdü’l-
bâkî Ağa vezîr-i müşârünileyhün yanına nâmzed-i tesyîr-i leşker-i mevfur kılınmışidi. Lâkin
Kuban tarafında sakin olan tavâ’if-i Nogay Yediçeki  Oğlı ve Cemboyluk ve Kasay Oğlı
ve Yedisan nâm aksâm-ı erba’adan ‘ibaret alcvâm olub Yediçeki Oğlı Nogayından [574]
olduklarından mâ’adâ berren ve bahren üzerlerine ‘asker ta’yîn olınmak âvâzesi kendülerini
bî-karâr itmekle makhûr-ı mezbûrı yoldaşları ile aralarından ihrâc itdüklerinde Baht Giray
karındaşı Sayan jjl-^ Sultân mübâşeretiyle Kuban’ dan geçürdüb mezbûrlar dahi ol mahalden
gaybet itmeleriyle Kuban tarafına irsâl-i rihâl ve a’mâl-i ricâlün iktizâsı kalmamağla
mukaddema mücerred hazm ü ihtiyata ri’âyet kasdıyla taraf-ı hanilerinden haber vusûlinde
hareket üzere müteheyyi’ ve âmâde olmaları ferman buyunlan tavâ’if-i ‘askerün ‘ukûd ü
ikâmet ve yerlerinden hareket itmiş bulman envâ’-i leşkerün makamlarına ‘avd ü ric’atleri
ferman buyurılmanun vakt ü zamanı geldiği hân-ı müşarünileyh hazretleri taraflarından tezkîr
ve zikr olman üç kabîle zuhur iden kabahatleri sebebiyle vehm ü haşyetlerinden nâşî Kalmuk
‘askeri ‘akîbinden İtil canibine gitmek kaydına düşmeleriyle Nûre’d-dîn Sultân yetişüb tav’ an
ve kerhen yerlerine i’âde ve Yedisan ve Cemboyluk Nogayı İtil tarafından Kuban’a sonra
gelmiş kavm olub kadîmü’l-eyyâmdan Kuban sükkânı olan Kasay Oğlı ve Çerkeş tâ’ifesiyle
çendân hüsn-i imtizaçları olmadığından Kalmuk ‘askeri kendülerini gâh gâret gâh İtil’e
kaldırub getürmeği ‘âdet itmeleriyle Kuban tarafından ızhâr-ı nefret ve Kırım canibine
geçmeğe ‘arz-ı ‘azîmet itdüklerine bina’ en Nûre’d-dîn Sultân üzerlerine mübaşir ta’yîn ve
Azak’ dan Kırım canibine imrâr ve kalgay sultân Taman atasına ‘ubûr itdükde Kıtay Kıbcak
kabileleri dahi kabahatlerine nedametlerini izhâr ve itâ’at ve sadâkatlerini iş’âr içün yerlerini
terk itmeği ihtiyar itmeleriyle mezbûr kabîlelerün ardınca anlar dahi Azak’ da rehnler bırağub
Kırım canibine mürur ü güzâr itdüklerinden sonra Baht Giray kalgay sultân hazretlerine iltica
ve zuhur iden kabahatlerinden ızhâr-ı nedamet idüb bi’1-cümle Çerkeş [576] ve Nogay ‘askeri
yanında minba’d pâdişâh-ı ‘âlem-penâh cenahları ve hân-ı ‘âlî-şân hazretlerinün emr ü
re’ylerine muhalefet ve Cântimür ve rüfekâsım yanına kabul itmeyüb Çerkeş ve Nogay’a ahz-
1 intikam dâ’iyesiyle sû’ -i kasd ve hareket itmemek şartlarıyla cürmi ‘afv olmmasma
tavassutlarını recâ idüb i’timâd virmekle defter-i kabâyih ü fezâyihine kalem-i ‘afV keşîde
kılınmak iltimasında olduklarını hân-ı müşarünileyh hazretleri tahrîr buyurmalanyla hilâl-i
şehr-i mezbûrda mumaileyh cerâyim-i sâbıkasınun ‘afVı ile mesrur ve Kuban tarafına me’mûr
olan tavâ’if-i ‘askeriyyenün hareket idenleri bulınduklan mahalden ‘avdet ve müterakkıb-ı
emr ü ferman olanları yerlerinde ikâmete me’mûr kılınub bu gâ’ile-i hâ’ile dahi tedbîrât-ı
cemîle-i hânî ve taraf-ı Devlet-i ‘Aliyye’den mebzul buyunlan müsâ’ade-i ‘aliyye-i hâkânî
berekâtıyla bu veçhile mündefı’ ve ol taraflarun ihtilâl-i ahvâli bî-ceng ü cidal suhuletle
mürtefı’ oldı.

İlintili bir yazı
İmparatorluğun Rumeli tarafında yaptığı iskan çalışmaları ise, Anadolu’dakine göre bu devirde pek önemli bir durum arzetmemektedir. Ancak küçük çapta bazı iskan çalışmaları göze çarpmaktadır ki, mesela bunlardan Halil Paşa Yurdu’na iskan olunan Nogaylı taifesine bağlı kazakların kendilerine tahsis edilmiş olan arazi ile kanaat etmeyerek, Boğdan arazisine tecavüzleri sonucu, başka bir mahalle iskanları ile ilgili yapılan çalışmaları zikredebiliriz. Nitekim 1727 yılında bu hususta İsmail-geçidi ve Akkerman kadılarına emir gönderilmiştir. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri de, kayıtlardan anlaşıldığına göre Kırım ve Kuban bölgelerinden gelen Ağnad kazaklarının 1700 tarihlerinden itibaren Tuna nehri sahillerinden başlamak üzere Beş-tepe adlı mevkie kadarki saha içerisinde iskan edilmeleridir. Buraya yerleştirilen 300 kadar aile, Tolçı ve Beştepe vesairede bulunan göllerde, kurdukları dalyanlarda balıkçılık yapıyorlardı. Ayrıca, Burunca ve Hızır-ilyas ile Malkara boğazlarını da ağla kapatarak tasarruflarına almışlardı. Bunlar dışında, Soğucak ve Faş (Poti) havalisinde sakin olan Ağnad kazaklarından 300 kadar aile de mallarıyla Tuna Nehri ağzına yakın yerlere iskanlarını istemişlerdir. 1779 senesinde özi Valisi’ne, Babadağı ve İsmail kadılarına gönderilen bir emr-i şerifle, mezkur hanelerin Sitte, Babadağı köyü ve Tuna kıyılarında münasib mahallere yerleştirilmeleri ve diğerlerine tatbik edilen iskan şartlarının bunlara da uygulanması emredilmiştir.

Not: 1783 yılında Kırım düşer.

1794 yılına kadar obalar halinde yaşayan Tatarların Bucak’a yerleştiril-meleri için teşebbüse geçilerek, bu tarihden itibaren obalarını bozarak evler yapıp yerleşmeye başlamışlardır. Ancak Bucak Tatarlarının büyük bir kısmı Bender, Akkerman ve Hotin v.s. yerlerde bulundukları için, Bucak’da bulu-nanların, diğer bölgedekilerin de buraya gelmedikleri takdirde yerleşmekte güçlük çıkaracakları endişesiyle nakilleri hususunda bir emr-i şerif gönderil-mesi arz edilmiştir. Buraya nakledilen ve iskan edilen obalann tahtadan kulubeler yaptıkları ve bu yüzden kereste ihtiyacının arttığı görülmekle, dev-letin, Boğdan dağlarından kereste ihtiyacının sağlanması için müsaade verdi-ği de görülmektedir.